kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Bi hitz / Garazi Goia / Alberdania, 2008

Hutsune arrunta kontakizun Bixente Serrano Izko / Berria, 2008-06-01

“Objektutzat defini zaitzaket ZU?”, galdetzen du neska protagonistak bere terapia ariketa bakartietan, maitaleak utzi dueneko abandonuan, hura berreskuratzeko obsesioak jota. Galdera erretoriko hutsa? Baiezko erantzuna emanen nioke nik neuk.

Maitemindurik dago protagonista, ez dakigula ongi nolako norekin. Zer dohainak ditu abandonatu duen maitaleak, zer ikusi dio abandonatuak horren obsesionaturik gelditzeko? Banantzeko unean ezagutzen dugu bikotea eleberriaren hasieran, eta ezer ez dugu jakinen bildu zenetik zer asmo, zer etorkizun, zer ardura, zer amets oratu dituzten elkarrekin bizitza konpartitzeko, gozo-gozo konpartitu ere —emakumearen aldetik behintzat—. Ez dakigu nolako pertsona den maitalea; doi-doi bere lanbidea eta zergatik dagoen Alemanian edo zergatik itzuliko den gero Bilbora.

Berdintsu emakumeaz, berau narratzaile obsesionatua izanik ere. Ez dirudi gehiegi arduratzen denik bere karrera profesionalaz —baliteke gaurko oin gabeko amets artifizialen sortzaileen isla sinbolikoa izatea: publizitategilea da—, ez du kezkarik ere azaltzen bere inguruko inongo arazo kolektiboz, ez familiaz, ez lagunez, ez bakeaz edo gerraz edo pobreziaz, ezertaz ere ez, bere bizitzaz izan ezik. Zaletasun kulturalak eta intelektualak baditu, baina abandonu sentsazioaren araberako murrizkeria huts batekin aipatzen ditu: hala nola, goiko galdera, carpe diem delakoaren erreferentzia bat —baina filosofia bezala bainoago sarkasmo gisa—, gauza txikiekiko atxikimendua, Txekhov, Aresti, Xerezade, Julieta (eta Romeo) ekartzen ditu gogora, antzerki zalea da… Baina betiere lehen maitemina galdu duen nerabe batek egin dezakeen bezala, nahiz eta gure protagonistak 30 urte dituen.

Dimentsio bakarrekoak marraztu ditu egileak bi maitaleak. Bai, haragirik badute: emakumeak ematen dizkigun arrastoak, gizonaren dohainei buruzkoak, honen zinbela eta zenbat aldiz jo duten elkarrekin larrua dira. Abandonatuak, gainera, bere hutsune jasanezina betetzeari ekinen dio parrandetan, droga batzuetan eta sexuan. Baina barrenik gabeak dirudite bi pertsonaiek, narratzailearen frustrazioaren min obsesibotik aparte.

Alabaina, kontraste bizi eta bitxia du eleberriak: ezin arruntago den historia bat kontatzen digu, interes berezirik gabea bere horretan, baina maisuki kontatua, oso, tekniketan, errekurtsoetan. Estilo errazekoa idazkeraren aldetik, ziur aski hau bezalako historia arrunt bati dagokion bezala. Baina oso eleberri aberatsa, trebea eta landua dugu haren egituraketan, erritmoan, osagaien kudeaketan, erregistroetan, hitzekin jolasetan. Deskripzioak, pasarte narratiboak, elkarrizketak —errealak eta irudikatuak…—, txat zibernetikoak, barne bakarrizketak —era askotakoak: alegia, bidaliko ez diren gutunak, pentsamenduak, halako egunkari pertsonal berezia terapia gisa hartua…—, txertatu ditu jauzika egileak eleberriko orrialdeetan bizitasuna emanez kontakizunari, eta interesa pizten du historiaren hariari jarraitzeko. Erregistro ezberdinetan, gainera: objektibotasuna (oso subjektiboa, noski, historia pertsonal honi dagokion bezala), sarkasmoa batzuetan, lirikotasuna sarritan, tristezia, gorrotoa…

Bai, historia arrunta eta pertsonaia pobreak, narratzeko modu aberats batean. Hain kontraste bizia, non irakurketa bat nagusitu baitzait: egileak nahita marraztu ditu pertsonaiak haien hutsean, hainbat jenderen gaurko bizimoduaren metafora soil eta biluzia sortuz. Izan ere, bertze kezkarik ezean, nor aztoratzen ez gaituzte, ezin handiagoak izanen balira bezala, geure kontu txikiek?

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak