kritiken hemeroteka

8.475 kritika

« | »

Antzararen bidea / Jokin Muñoz / Alberdania, 2007

Indarkeria gaur Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2008-02-29

Zenbait kritikok indarkeriaren gaia jorratu dute literaturan, eta badirudi ez dagoela berriro indarkeria literaturara ekartzerik. Ez nago ados. Ez dut uste kritikoek landutako lurraldea antzu geratzen denik idazleentzat. Hala balitz, gutxi lirateke idatzi gabeko lurraldeak, ia batere ez. Bestetik, idazteko bideak hain dira mugagabeak. Kritikarenak bezain.

Gizarteak indarkeriaren gaia, eta badakit “indarkeria” hitza eufemismo modu bat baino ez dela, onartzen eta barneratzen ez duen bitartean, kritikoek haren gauzatze literarioaz esan dezaketena alferrikakoa da. Indarkeriaren aurrean isilik geratu ohi gara, gehienok, eta horregatik, seguru asko, molestagarri zaigu norbait horretaz aritzea. Esan nahi genuke: “Aizu, utzi gu bakean! Ez al dugu bada nahikoa egin!”. Eta sinetsi beharra dugu, beste erremediorik ez dagoelako, denok egin dugula nahikoa. Era berean esaten da: “Denok sufritu dugu!”. Baina ez da egia, batzuek sufritu dute eta beste batzuek ez; eta sufritu dutenen artean, aldeak daude; baina, sufrimenduaren neurgailurik ez dagoenez, ezin esan nork nor baino gehiago sufritu duenik.

Liburua metafora adierazgarri batekin hasten da. Antzara bati lepoa mozten diote eta bururik gabe zenbat metro egingo dituen egiten dute trabes. Irudia gogorra eta etsipengarria da.

Gure errealitatea jotzen du zuzenean, eta hori metaforaren meritua da. Jokin Muñozen testu luze honek gertutik hartzen du indarkeriaren gaia. Ama batek semea galdu du, lehergailuak eskuetan eztanda egin dionean. Amak, minez, jakin bainoago ulertu nahi du zerk bultzatu duen semea hartaraino.

Gurean zabalduta dagoen beste iritzia da, indarkeriaz idazterakoan, distantzia ezinbestekoa dela. Ez nago ados, horretan ere. Literaturak gertutasunean hartzen du distantzia, eta distantzian egiten da gertuko. Liburu hau, izan ere, narratiboagoa da, deskriptiboagoa baino; eta objektiboagoa, subjektiboagoa baino. Hitza neurtua du, eta zehatza da oso.

Gerra zibiletik honainoko gertaerak kontatzen ditu. Hori ere distantzia kontua da. Batzuek nahi luketen distantzia ahanzmenaren baitan zabaltzen da soilik, ordea; geroko geroaren mende.

Azken kritikak

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi

Asier Urkiza

Barrengaizto
Beatrice Salvioni

Nagore Fernandez

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Aiora Sampedro

Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Jon Jimenez

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Asier Urkiza

Girgileria
Juana Dolores

Nagore Fernandez

Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin

Aritz Galarraga

Teatro-lanak
Rosvita

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

Hedabideak