« Mutiko izengabe baten istorioa | Jakin nahi »
Antzararen bidea / Jokin Muñoz / Alberdania, 2007
Indarkeria gaur Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2008-02-29
Zenbait kritikok indarkeriaren gaia jorratu dute literaturan, eta badirudi ez dagoela berriro indarkeria literaturara ekartzerik. Ez nago ados. Ez dut uste kritikoek landutako lurraldea antzu geratzen denik idazleentzat. Hala balitz, gutxi lirateke idatzi gabeko lurraldeak, ia batere ez. Bestetik, idazteko bideak hain dira mugagabeak. Kritikarenak bezain.
Gizarteak indarkeriaren gaia, eta badakit “indarkeria” hitza eufemismo modu bat baino ez dela, onartzen eta barneratzen ez duen bitartean, kritikoek haren gauzatze literarioaz esan dezaketena alferrikakoa da. Indarkeriaren aurrean isilik geratu ohi gara, gehienok, eta horregatik, seguru asko, molestagarri zaigu norbait horretaz aritzea. Esan nahi genuke: “Aizu, utzi gu bakean! Ez al dugu bada nahikoa egin!”. Eta sinetsi beharra dugu, beste erremediorik ez dagoelako, denok egin dugula nahikoa. Era berean esaten da: “Denok sufritu dugu!”. Baina ez da egia, batzuek sufritu dute eta beste batzuek ez; eta sufritu dutenen artean, aldeak daude; baina, sufrimenduaren neurgailurik ez dagoenez, ezin esan nork nor baino gehiago sufritu duenik.
Liburua metafora adierazgarri batekin hasten da. Antzara bati lepoa mozten diote eta bururik gabe zenbat metro egingo dituen egiten dute trabes. Irudia gogorra eta etsipengarria da.
Gure errealitatea jotzen du zuzenean, eta hori metaforaren meritua da. Jokin Muñozen testu luze honek gertutik hartzen du indarkeriaren gaia. Ama batek semea galdu du, lehergailuak eskuetan eztanda egin dionean. Amak, minez, jakin bainoago ulertu nahi du zerk bultzatu duen semea hartaraino.
Gurean zabalduta dagoen beste iritzia da, indarkeriaz idazterakoan, distantzia ezinbestekoa dela. Ez nago ados, horretan ere. Literaturak gertutasunean hartzen du distantzia, eta distantzian egiten da gertuko. Liburu hau, izan ere, narratiboagoa da, deskriptiboagoa baino; eta objektiboagoa, subjektiboagoa baino. Hitza neurtua du, eta zehatza da oso.
Gerra zibiletik honainoko gertaerak kontatzen ditu. Hori ere distantzia kontua da. Batzuek nahi luketen distantzia ahanzmenaren baitan zabaltzen da soilik, ordea; geroko geroaren mende.
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi
Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez
Jon Jimenez
Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Nagore Fernandez
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria