« Haize berria Nafarroatik dator | Jainkoa harrapatzeko tranpa »
Sabino Arana Goiri / Jurgi Kintana / Elkar, 2007
Aranaren ibilbidea Javier Rojo / El Correo, 2008-02-16
Sabino Arana Goiriren biografia datorkigu Jurgi Kintanaren eskutik, “Euzkadiren aita” azpititulua duen liburu honetan. Kintana historialaria da, eta Arana bizi zen garaia eta garai horretan Bilbon zegoen kultur giroa oso ondo ezagutzen duela esan behar da. Besteak beste, esaten dudanaren lekukoa izan daiteke idazlearen doktore tesia bera, R. M. Azkueren ekarriaz ari dena. Aranaren biografia hau egiterakoan, bestalde, neutroa izaten saiatu da Kintana, Aranaren ideiak eta jarduera politikoa bere testuinguruan kokatu dituelarik, azaltzen saiatu baita “Euzkadiren aita”ren ibilbidea ez zela hain berezia izan. Nolanahi, batzuetan, apologiara heldu gabe (eta jakina, hagiografiara hurbildu ere egin gabe), Aranaren bizitza istorio epikoa izango balitz bezala kontatzen du, ilaka oztopori aurre egin behar izan zion heroi moduan irudikatuz. Pertsona batzuen bizitzaz aritzean, pertsona barik, pertsonaia publikoa izaten da begien aurrean daukaguna, eta pertsona, eguneroko erronka txikiei aurre eginez bizi behar izaten zuena, lausotuta gelditzen da pertsona horrek eraiki duen pertsonaia publikoaren atzean. Halaxe gertatzen da Sabinoren bizitzan ere, eta liburu honek uste izatekoa denari erantzuten dio horretan.
Bere ibilbide politikoa aurkezten zaigu liburuan, politikan izan zituen gorabeherak eta harremanak. Ibilbide politiko hori garaiaren testuinguruan kokatua agertzen zaigu eta Aranaren ideologiaren oinarriak argitzen zaizkigu. Baina atzean gelditzen zaigu pertsona, ezkutuan, bere burua agertzeko lotsa izango balitz bezala. Ideologiaren oinarriak azaltzerakoan idazleak ez ditu puntu polemikoenak baztertzen, hala nola arrazismoarena, baina argitzen saiatzen da zertan den. Biologismo hutsa baztertuta, Aranak arrazaren froga deituretan ikusten zuen. Esan liteke Aranak ez zuela zentzu estuan arrazaz hitz egiten, beste gauza batez baizik, agian etniarekin zerikusi handiagoa duen gauza batez.
Baina Sabino Arabaren ekarpenik handiena maila sinbolikoan dago. Aranak “Euskal Herria” kontzeptu neutro eta despolitizatua “Euzkadi” bihurtu zuen, etorkizunean gauzatu behar zen proiektu politiko bat, eta horretarako tresneria sinbolikoz hornitu zuen bere proiektua. Politikoaren jardunaren atzean pertsona, ordea, desagertu egiten da… Agian, horrexegatik oso interesgarriak iruditu zaizkit Aranaren ezkontzari eskainitako pasarteak.
Baden verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Mikel Asurmendi
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi