« Haize berria Nafarroatik dator | Jainkoa harrapatzeko tranpa »
Sabino Arana Goiri / Jurgi Kintana / Elkar, 2007
Aranaren ibilbidea Javier Rojo / El Correo, 2008-02-16
Sabino Arana Goiriren biografia datorkigu Jurgi Kintanaren eskutik, “Euzkadiren aita” azpititulua duen liburu honetan. Kintana historialaria da, eta Arana bizi zen garaia eta garai horretan Bilbon zegoen kultur giroa oso ondo ezagutzen duela esan behar da. Besteak beste, esaten dudanaren lekukoa izan daiteke idazlearen doktore tesia bera, R. M. Azkueren ekarriaz ari dena. Aranaren biografia hau egiterakoan, bestalde, neutroa izaten saiatu da Kintana, Aranaren ideiak eta jarduera politikoa bere testuinguruan kokatu dituelarik, azaltzen saiatu baita “Euzkadiren aita”ren ibilbidea ez zela hain berezia izan. Nolanahi, batzuetan, apologiara heldu gabe (eta jakina, hagiografiara hurbildu ere egin gabe), Aranaren bizitza istorio epikoa izango balitz bezala kontatzen du, ilaka oztopori aurre egin behar izan zion heroi moduan irudikatuz. Pertsona batzuen bizitzaz aritzean, pertsona barik, pertsonaia publikoa izaten da begien aurrean daukaguna, eta pertsona, eguneroko erronka txikiei aurre eginez bizi behar izaten zuena, lausotuta gelditzen da pertsona horrek eraiki duen pertsonaia publikoaren atzean. Halaxe gertatzen da Sabinoren bizitzan ere, eta liburu honek uste izatekoa denari erantzuten dio horretan.
Bere ibilbide politikoa aurkezten zaigu liburuan, politikan izan zituen gorabeherak eta harremanak. Ibilbide politiko hori garaiaren testuinguruan kokatua agertzen zaigu eta Aranaren ideologiaren oinarriak argitzen zaizkigu. Baina atzean gelditzen zaigu pertsona, ezkutuan, bere burua agertzeko lotsa izango balitz bezala. Ideologiaren oinarriak azaltzerakoan idazleak ez ditu puntu polemikoenak baztertzen, hala nola arrazismoarena, baina argitzen saiatzen da zertan den. Biologismo hutsa baztertuta, Aranak arrazaren froga deituretan ikusten zuen. Esan liteke Aranak ez zuela zentzu estuan arrazaz hitz egiten, beste gauza batez baizik, agian etniarekin zerikusi handiagoa duen gauza batez.
Baina Sabino Arabaren ekarpenik handiena maila sinbolikoan dago. Aranak “Euskal Herria” kontzeptu neutro eta despolitizatua “Euzkadi” bihurtu zuen, etorkizunean gauzatu behar zen proiektu politiko bat, eta horretarako tresneria sinbolikoz hornitu zuen bere proiektua. Politikoaren jardunaren atzean pertsona, ordea, desagertu egiten da… Agian, horrexegatik oso interesgarriak iruditu zaizkit Aranaren ezkontzari eskainitako pasarteak.
Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi
Ibai Atutxa Ordeñana
Moby Dick
Herman Melville
Anjel Lertxundi
Dimisioa
Juan Luis Zabala
Irati Majuelo
Bi aldiz iraun
Oihane Zuberoa Garmendia Glaria
Ibon Egaña
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Jon Jimenez
Bekatua
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Asier Urkiza
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Paloma Rodriguez-Miñambres
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi
Irati Majuelo
Puta
Nelly Arcan
Joxe Aldasoro
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Jon Kortazar
Zakur zaunkak
Iñaki Irazu
Asier Urkiza