« Herri imajinarioak | Azpisail gordina »
Gu, nafarrok / Xabier Zabaltza / Alberdania, 2007
Haize berria Nafarroatik dator Mikel Asurmendi / Irunero, 2008-02
Aberria du hizpide lehen etapa batean Xabier Zabaltza pentsalariak. Nafarroa, Euskal Herria edota Espainia baino pertsonon bizia hobesten du berak, baita berak bezala pentsatzen dutenei liburua eskaini ere. Aberria, kontzeptu anbiguoa, maneiatua eta manipulatua dela gaztigatzen digu ibiltari honek. Nire irakurketa da, noski.
Bidaide nauka dagoneko Xabier Zabaltza ibiltariak. Galdera bat jalgi zait alta, ezinbestean: ba al dago euskal erreboltarien artean (eufemismoari itzuri eta etakideak dei diezaiedan erreboltariei) Euskal Herria edo Aberria inoren bizia baino gehiago maite duenik? Eztabaida luze eta arrapostu zaila du galderak.
Ni hunkitzen eta aztoratzen nauena hauxe da: bidaiari aske eta pentsalari batek, Xabier Zabaltzak hots, askapenaren bidean eta herriaren —eta printzipioz— eta jendearen alde ari diren borrokalariengan aberriarekiko maitasun gehiago antzeman izana giza biziarekiko baino.
Horri buruz eta askoz gauza gehiagori buruz bere ikuspuntua emateko izkiriatu du Xabier Zabaltzak saioa, bistan da. Nafarroan historian barrena —bere ikuspegitik— gertatuak eta egun —berak behintzat— bizi duenak horrela pentsatzeko parada eman baitio.
Pertsonok garena izateko modu bakarra bestea ukatzea dela, ikusten du Zabaltzak eguneroko bizitzan. Erran nahi baita, gure “gu” eta gure “taldea” osatzen dugula besteen aurka. Besteak “haiek” izaki.
Nik berriz, izateko “nahia” behar dela lehenik. Nahia ez da nahiko ordea “ahala” ere beharrezkoa dugu. Ez gara —taldea edota gu— izan ginenarengatik, izan nahi eta ahal dugunarengatik baizik. Eta gure borrokak, “nahi” eta “ahal” izateko eskubidearen borroka duina behar luke izan, eta xedez duina izan ezik, baita bidez bidean erabilitako makuluak duinak izan ere.
Makuluak aipatu dut —eta eufemismoari itzuri eginez berriz ere , dei diezazkidan iskiluak edota armak—. Gure historian erreparaturik, jende makalen bitartekoak begitantzen zaizkit makuluak. Desagertzeko zorian dagoenaren —euskara, euskalduna, euskal hiztuna— makuluak darabiltzagu.
Liburua historiaz eta politikaz ari da. Eta nik neronek espres itzuri diot liburuak politari nahiz historiari dakartzan erreferentziak egiteari. Liburua euskaldunez ari da, nafarrez edota espainolez. Nik bidean paratu nahi izan zaitut. Zatoz bertara eta egin bide.
Xabier Zabaltzak, engoitik gogaidea, bere ondoan narama. Baita, bidez bide, nire historiako une eta pasarte esanguratsu batera eraman ere. 1977 urtera joan zait gogoa, Askatasunaren Ibilaldia gogoangarri eta historiko hartara.
Nire burua Iruñeko karriketan ikusi dut une batez: “Nafarroa Euskadi da” oihu egiten dugu ozen. Balkoietan piper-potoak paratu dituztenek “gure” hiriburuan biltzeko galaraziak, errebaletara ohildu gaituzte. Arazuriko zelai haizetsu eta zirimolatsuetan amaitu dugu askatasunaren ibilaldia.
Nago ez ote zen bertan hasi eta bertan amaitu “gure” askatasunaren ibilaldia.
Duela hogeita hamar urte aise gutxiago genekien “gure” historiaz. Eta pentsatu ere, gutxiago pentsatzen genuen. Nafarroa gakoa zela suma genuen nonbait. Gaur egun susmoa bera dugu. Haize berria Nafarroatik dator nonbait. Halaxe nahi nuke, bederen!
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera