« Polemika umorez | Bikote harremanak »
Oroimenaren eszenatokiak. Pott bandaren poesia / Jon Kortazar / Labayru, 2002
Oroimenaren betaurrekoak Jose Luis Padron / Zabalik, 2002-01-19
Orain lau urte argitara emandako Luma eta lurra, Euskal poesia 80ko hamarkadan lanaren haritik dator Jon Kortazarren liburu berria. Egileak berak aitortu digun bezala, batez ere Joseba Sarrionandiaren poesiaren inguruko hausnarketa-liburua da.
Bai, egia da, idazle horrengan jarri duela Kortazarrek ardura nagusia, baina baita Bernardo Atxaga, Pott bandako poesia eta haien poesian agertzen diren sinbolo nagusietan ere.
Oroimenaren eszenatokiak izenburua jarri dio Kortazarrek liburuari, oroimenak eskaintzen dizkigulako, orain, garai jakin hari begiratzeko betaurreko egokienak, protagonisten eta gizartearen arteko zubia.
Zubiak dira, halaber, errealismoaren eta sinbolismoaren artekoak, abangoardiak, ispiluak, bidaiak, hormak, Jon Kortazarrek bere azterketarako irizpide nagusi moduan erabiltzen dituenak. Zinemak narrazioari ekarri dion teknika aldaketa, poesia misterioaren agerbidea bezala, hizkeraren esperimentazioa, joera berritzailea edota abangoardiako hizkera poetiko euskalduna asmatzeko ahalegina jarriko ditu Kortazarrek hausnarketaren bidean.
Gai eta terminologia horretara, literatur hiztegi oinarrizkora, ohitua ez dagoenarentzat hasieran zaila-edo irudituko zaio erakusketa. Baina ez. Jon Kortazarri zerbait eskertu behar bazaio, literatur mugimendu ezberdinak gizarteratzeko ahalegina da.
Izan ere, euskal literatura garaikideak eman dituen egile nabarmenenen artean, bi horiek, Atxaga eta Sarrionandia, irakurle asko eta askoren eskuetan zein ahotan egoteak zerbaitegatik behar du izan, eta horretara dator Kortazarren Oroimenaren eszenatokiak, hori ulertzen laguntzera. Hau da, zergatik da hain inportantea, hain erreferentzi gunea azken hamarkadetako euskal poesian, Atxagaren Etiopia maisulana, eta zergatik hain funtsezkoak Izuen gordelekuetan barrena, Gartzelako poemak, Marinel Zaharrak, Hnuy illa nyha majah yahoo, etab., Sarrionandiaren testuak.
Zer gertatzen da, bada, eta ez kasualitatez, espresamolde berri baten aurrean gaudela esateko, hizkuntza berri baten aurrean? Euskal literatuaren historiari begiratu txikia ematen dio Jon Kortazarrek, poesiaren funtzioa, eta gaia eta helburua, eta zein tokitan eta nola eta zergatik gertatzen den irakasteko. Erraz irakurriko dugu Kortazarren testu garden eta hurbilaren mezua.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez