« Euskal Herria epaitzen: Josafat | Lehenak »

Katamalo / Gotzon Barandiaran / Susa, 2007

Katamalo Goizalde Landabaso / Radio Euskadi, 2007-12-30

“Ez nire iritzia mezukeriatzat hartu…” horixe du hasiera Gotzon Barandiaranen liburuak. Katamalok. Liburuak intentsitate ezberdinak ditu. Boza txikian eta handian egiten du. Barrura begiratzen du eta kanpora ere bai. Barrura begiratzerakoan samurra da; kanpora begiratzerakoan, aldiz, gogorra.

Hitzekin jolasten du eta berba artean galtzen da. Hitz-amaraunak sortzen ditu, deusezteko ondoren, eta bestelako eran berreraikitzeko. Plazerra sentitzen da batzuetan idazteak atsegina eman dion seinale. Eta samina ere bai. Minaren zantzu legez.

“Mina sendatzeko legez orrazkera aldatzeko / Ordua eskatu beharrari uko eginik, batzuek, / Ametsak pilatzen jarraitu gura dugu / Heriotzari gainezka egin asmoz”.

Onartu behar dut sakonetik irtendako olerkiak gustatu zaizkidala gehien, hau da, minak zanpatutako lurraldeetatik datozenak. Izugarri gustagarri egin zait lobarekin heriotzaren gainean izandako elkarrizketa. “Eta ni hil egingo naiz? / Bai, baina urte asko pasatuko dira. / Zenbat, hirurehun eta berrogeita hamar mila? / Edo gehiago / Nik ez dut hil nahi, osaba.

“Zu” bati idazten dio, eta “zu” horren araberako idazlea ageri da, aurpegi eta errejistro ezberdinetan. Lakar egiten dio berba “zu” horri batzuetan. Aurpegiratzeak garrasi egingo balu legez. Bestetsuetan, berriz, goxo eta hunkibera.

Eguneroko errutinak ere badu bere txokoa. Bere espazioa.

Azalaren edertasuna ezin aipatu gabe utzi. Edozein gizakiren karikatura dirudi, itzalarekin bat egin ezinik, “ezkerreko oina aurrekoen arrastoan erori ostean, eskuinekoa airean uzten duena”.