« Nostalgiaz eta musikaz | Hutsuneak »
Haragia / Eider Rodriguez / Susa, 2007
Biluztasuna Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-12-28
“Sufritzen duen gizaki oro da haragia” irakurtzen da Errautsa izeneko ipuinaren buruan. Ipuina Eider Rodriguezena da. Esaldia Elisabeth de Fontenayrena da, Silence des bêtes liburuari esker filosofoen artean ezaguna. Esaldia irakurri eta “oinaze” hitza etorri zait akordura, ez dakit zergatik, beharbada oinazeak, nonahi egoteagatik, ez duelako zergatirik behar, beharbada arrazoimenaz haratago egonik sentipen hutsaz adierazi behar delako, beharbada oinazea ez dagoelako adierazterik. Aipatutako ipuina, Errautsa alegia, honelaxe hasten da: “Aitona hil zenetik astean behin joaten zen amona Luciarenera”. Barthesen esaldi bat etorri zait, halabeharrez, akordura: “Maite izan dudanaren heriotza ikusi dut, erotzen ari naiz”. Hildakoa bere ama zen. Barthesek bere neurriak berreskuratu zituen heriotzari begira. “Bat-batean berdin zait moderno ez izatea” idatzi zuen gero. Oinazeak, izan ere, geure baitara bihurtzen gaitu, geure muinen hutsak erakusten dizkigu, gure izaera primitiboa jotzen du. Biluzik uzten gaitu. Eider Rodriguezen ipuina hirugarren pertsonan hasten da, baina amonaren heriotzaz jabetzen denean, amonak bere buruaz beste egiten baitu, lehen pertsonara da itzultzen, bere oinarrizko izaerara. Gustatu zait ipuina. Itxuraz azala, sakona da berez. Oinazeak, izan ere, azalekoa den oro sakonera eramaten du, norberaren barneraino. Barnetik kanpora joatea zailagoa da. Norberaren sufrimendutik besteenera joatea komeni den arren, gutxitan egiten da halako ariketarik. Nor bere baitako oinazearekin jartzen da bizitzen, kanpokoari begira gabe.
Liburua hamabi ipuinek osatzen dute, maila onekoak gehienak. Nahiago nuke gezurrik ez esan, esaterako. Elkarrizketa moduan dago antolatuta, prosaren berezko edergarririk gabe. Lortzen du, hala ere, hasieratik amaieraraino tentsioari eustea eta bukaeran sentipen suntsitzaile halakoa jabetzen da irakurleaz. Ez da ipuin kafkianoa, baina badu Kafkaren aire bat; ez absurduagatik. Mundu honetan absurdoa errealitatearen beste adiera baino ez da, sinonímoa.
Lehen ipuinak Haragia izenburua du. Jokoa balitz bezala, Karlos Linazasorekiko keinuz josita dago. Ipuinik diferenteena da, konplizitatea adierazten du.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez