kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Haragia / Eider Rodriguez / Susa, 2007

Biluztasuna Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-12-28

“Sufritzen duen gizaki oro da haragia” irakurtzen da Errautsa izeneko ipuinaren buruan. Ipuina Eider Rodriguezena da. Esaldia Elisabeth de Fontenayrena da, Silence des bêtes liburuari esker filosofoen artean ezaguna. Esaldia irakurri eta “oinaze” hitza etorri zait akordura, ez dakit zergatik, beharbada oinazeak, nonahi egoteagatik, ez duelako zergatirik behar, beharbada arrazoimenaz haratago egonik sentipen hutsaz adierazi behar delako, beharbada oinazea ez dagoelako adierazterik. Aipatutako ipuina, Errautsa alegia, honelaxe hasten da: “Aitona hil zenetik astean behin joaten zen amona Luciarenera”. Barthesen esaldi bat etorri zait, halabeharrez, akordura: “Maite izan dudanaren heriotza ikusi dut, erotzen ari naiz”. Hildakoa bere ama zen. Barthesek bere neurriak berreskuratu zituen heriotzari begira. “Bat-batean berdin zait moderno ez izatea” idatzi zuen gero. Oinazeak, izan ere, geure baitara bihurtzen gaitu, geure muinen hutsak erakusten dizkigu, gure izaera primitiboa jotzen du. Biluzik uzten gaitu. Eider Rodriguezen ipuina hirugarren pertsonan hasten da, baina amonaren heriotzaz jabetzen denean, amonak bere buruaz beste egiten baitu, lehen pertsonara da itzultzen, bere oinarrizko izaerara. Gustatu zait ipuina. Itxuraz azala, sakona da berez. Oinazeak, izan ere, azalekoa den oro sakonera eramaten du, norberaren barneraino. Barnetik kanpora joatea zailagoa da. Norberaren sufrimendutik besteenera joatea komeni den arren, gutxitan egiten da halako ariketarik. Nor bere baitako oinazearekin jartzen da bizitzen, kanpokoari begira gabe.

Liburua hamabi ipuinek osatzen dute, maila onekoak gehienak. Nahiago nuke gezurrik ez esan, esaterako. Elkarrizketa moduan dago antolatuta, prosaren berezko edergarririk gabe. Lortzen du, hala ere, hasieratik amaieraraino tentsioari eustea eta bukaeran sentipen suntsitzaile halakoa jabetzen da irakurleaz. Ez da ipuin kafkianoa, baina badu Kafkaren aire bat; ez absurduagatik. Mundu honetan absurdoa errealitatearen beste adiera baino ez da, sinonímoa.

Lehen ipuinak Haragia izenburua du. Jokoa balitz bezala, Karlos Linazasorekiko keinuz josita dago. Ipuinik diferenteena da, konplizitatea adierazten du.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak