« Kafkaren sugetzar sintaktikoak | Bizitzaz »
Zu bezain ahul / Karmele Jaio / Elkar, 2007
Hamabost zauri revisited Jon Kortazar / El País, 2007-12-17
Zu bezain ahul ipuin liburuan amodioaren inguruko 15 kontakizun bildu ditu Karmele Jaio idazleak (Gasteiz, 1970). Narrazioak laburrak dira oso, eta gehienetan momentu berezi eta larri bat kontatzen da, protagonisten bizitzan oroigarri gerta daitekeena. Atsegin handiz irakurtzen da liburua, erraz eta ahalegin handirik gabe, egilearen idazteko modua ere halakoxea delako, zalua eta malgua, beti ere iradokizuna bilatzen duena.
Gai baten inguruan osotzen diren diskoek bezala, liburu honek ere gai nagusi bat bilatzen du: maitasuna, edo maitasunaren galera, edo bere azpitik, denborak gizakiengan utzi duen usaina. Urteak pasatu dira eta garai baten maite izan ziren pertsonaiak berriro aurkitzen dute elkar eta denborak elkarrengan egin dituen ziztadak entzuten dira: “Abuztuaren amaierako gau batez ikusi zuen azkenekoz, duela hamabost urte baino gehiago”. Eta denborak ez du gupidarik sentimenduekin.
Kontakizunetan bi edo hiru dira pertsonaia nagusiak. Eta gehienetan, pertsonaia nagusiak bikotearen parean mugatu ohi dira: emakumezkoa eta gizonezkoa. Horrela Karmele Jaioren ipuinek ere plano bitan izaten dute bere jarraipena. Kontrajarpenean oinarri dira: lehena/oraina, dena/izan daitekeena, nahia/ezina.
Plano biotan baina, narratzaileak, edo egileak, beti asmatzen du irtenbide bat. Irakurlea konturatuko da zenbat errepikatzen den kanpora begiratzeko ekintza ipuinotan. Lehen ipuinekoak hoteleko leihotik begiratuko du, kaleko argiei begiratzen die bigarreneko protagonistak, eta supermerkatuko propagandak emango dio ihesbidea azken ipuineko pertsonaiari. Begiradak fokalizatzen duen elementu hori pertsonaiaren egoeraren metafora bihurtzen da maiz, eta horixe da ipuin bilduma honetan lortu den eginkizun nagusia.
Liburua ongi moldatua da. Eta ipuinen artean ere badira batasun hariak. Objektuek berebiziko indarra hartzen dute sentimenduen komunikatzaile gisa, eta estrategia horretan trebea da egilearen eskua. Eta tragedia puntuaren marrazketan berezia da Karmele Jaioren idazkera.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez