« Kafkaren sugetzar sintaktikoak | Bizitzaz »
Zu bezain ahul / Karmele Jaio / Elkar, 2007
Hamabost zauri revisited Jon Kortazar / El País, 2007-12-17
Zu bezain ahul ipuin liburuan amodioaren inguruko 15 kontakizun bildu ditu Karmele Jaio idazleak (Gasteiz, 1970). Narrazioak laburrak dira oso, eta gehienetan momentu berezi eta larri bat kontatzen da, protagonisten bizitzan oroigarri gerta daitekeena. Atsegin handiz irakurtzen da liburua, erraz eta ahalegin handirik gabe, egilearen idazteko modua ere halakoxea delako, zalua eta malgua, beti ere iradokizuna bilatzen duena.
Gai baten inguruan osotzen diren diskoek bezala, liburu honek ere gai nagusi bat bilatzen du: maitasuna, edo maitasunaren galera, edo bere azpitik, denborak gizakiengan utzi duen usaina. Urteak pasatu dira eta garai baten maite izan ziren pertsonaiak berriro aurkitzen dute elkar eta denborak elkarrengan egin dituen ziztadak entzuten dira: “Abuztuaren amaierako gau batez ikusi zuen azkenekoz, duela hamabost urte baino gehiago”. Eta denborak ez du gupidarik sentimenduekin.
Kontakizunetan bi edo hiru dira pertsonaia nagusiak. Eta gehienetan, pertsonaia nagusiak bikotearen parean mugatu ohi dira: emakumezkoa eta gizonezkoa. Horrela Karmele Jaioren ipuinek ere plano bitan izaten dute bere jarraipena. Kontrajarpenean oinarri dira: lehena/oraina, dena/izan daitekeena, nahia/ezina.
Plano biotan baina, narratzaileak, edo egileak, beti asmatzen du irtenbide bat. Irakurlea konturatuko da zenbat errepikatzen den kanpora begiratzeko ekintza ipuinotan. Lehen ipuinekoak hoteleko leihotik begiratuko du, kaleko argiei begiratzen die bigarreneko protagonistak, eta supermerkatuko propagandak emango dio ihesbidea azken ipuineko pertsonaiari. Begiradak fokalizatzen duen elementu hori pertsonaiaren egoeraren metafora bihurtzen da maiz, eta horixe da ipuin bilduma honetan lortu den eginkizun nagusia.
Liburua ongi moldatua da. Eta ipuinen artean ere badira batasun hariak. Objektuek berebiziko indarra hartzen dute sentimenduen komunikatzaile gisa, eta estrategia horretan trebea da egilearen eskua. Eta tragedia puntuaren marrazketan berezia da Karmele Jaioren idazkera.
Austerlitz
W.G. Sebald
Irati Majuelo
Begiak zabalduko zaizkizue
Irati Jimenez
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mina hartzeko ere
Juan Luis Zabala
Maddi Galdos Areta
Azken etxea
Arantxa Urretabizkaia
Nagore Fernandez
Liztor mutanteak
Santi Leone
Asier Urkiza
Urtu aurretik
Xabi Borda
Paloma Rodriguez-Miñambres
Gaueko eztabaidak
Agustin Arrieta Urtizberea
Mikel Asurmendi
Mina hartzeko ere
Juan Luis Zabala
Irati Majuelo
Eraikuntzarako materiala
Eider Rodriguez
Amaia Alvarez Uria
Uda betea
Aritz Gorrotxategi
Hasier Rekondo
Analfabetoa
Iñigo Astiz
Mikel Asurmendi
Faith
Lander Garro
Asier Urkiza
Samuel eta Slawo
Karlos Linazasoro
Nagore Fernandez
Duvoisin kapitainaren malura
Kepa Altonaga
Ibai Atutxa Ordeñana