kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Zu bezain ahul / Karmele Jaio / Elkar, 2007

Hamabost zauri revisited Jon Kortazar / El País, 2007-12-17

Zu bezain ahul ipuin liburuan amodioaren inguruko 15 kontakizun bildu ditu Karmele Jaio idazleak (Gasteiz, 1970). Narrazioak laburrak dira oso, eta gehienetan momentu berezi eta larri bat kontatzen da, protagonisten bizitzan oroigarri gerta daitekeena. Atsegin handiz irakurtzen da liburua, erraz eta ahalegin handirik gabe, egilearen idazteko modua ere halakoxea delako, zalua eta malgua, beti ere iradokizuna bilatzen duena.

Gai baten inguruan osotzen diren diskoek bezala, liburu honek ere gai nagusi bat bilatzen du: maitasuna, edo maitasunaren galera, edo bere azpitik, denborak gizakiengan utzi duen usaina. Urteak pasatu dira eta garai baten maite izan ziren pertsonaiak berriro aurkitzen dute elkar eta denborak elkarrengan egin dituen ziztadak entzuten dira: “Abuztuaren amaierako gau batez ikusi zuen azkenekoz, duela hamabost urte baino gehiago”. Eta denborak ez du gupidarik sentimenduekin.

Kontakizunetan bi edo hiru dira pertsonaia nagusiak. Eta gehienetan, pertsonaia nagusiak bikotearen parean mugatu ohi dira: emakumezkoa eta gizonezkoa. Horrela Karmele Jaioren ipuinek ere plano bitan izaten dute bere jarraipena. Kontrajarpenean oinarri dira: lehena/oraina, dena/izan daitekeena, nahia/ezina.

Plano biotan baina, narratzaileak, edo egileak, beti asmatzen du irtenbide bat. Irakurlea konturatuko da zenbat errepikatzen den kanpora begiratzeko ekintza ipuinotan. Lehen ipuinekoak hoteleko leihotik begiratuko du, kaleko argiei begiratzen die bigarreneko protagonistak, eta supermerkatuko propagandak emango dio ihesbidea azken ipuineko pertsonaiari. Begiradak fokalizatzen duen elementu hori pertsonaiaren egoeraren metafora bihurtzen da maiz, eta horixe da ipuin bilduma honetan lortu den eginkizun nagusia.

Liburua ongi moldatua da. Eta ipuinen artean ere badira batasun hariak. Objektuek berebiziko indarra hartzen dute sentimenduen komunikatzaile gisa, eta estrategia horretan trebea da egilearen eskua. Eta tragedia puntuaren marrazketan berezia da Karmele Jaioren idazkera.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak