kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Chevrolet tropikala / Rafa Egiguren / Susa, 2007

Kuban Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-12-07

Liburu elebiduna da Rafa Egigurenen hau. Ez dakit Euskal Herrian argitaratu den lehen liburu elebiduna ote, ala azkenurrena. Gainera, uste dut, horrek ez du batere garrantzirik. Axola duena, ordea, zer elebitasun klasekoa den eleberri honetakoa. Euskararekin batera edo euskararekin lehian dabilen hizkuntza Kubako gaztelera baita, halakoari “gaztelera” dei dakiokeen neurrian. Migel Salaberria Kubara iritsi da Sanferminak, Hemingway kubatartuak esango lukeen moduan, lehertu diren unean. Sanferminak etxean, eta festa nonahi, Kuban esaterako. Turista-bisatua dakar eta berak nahi duena sei hilabeteko egonaldia denez, norbaiten laguntza beharko du. Norbait hori pikaro hitzontzia izateak ez gintuzke harritu behar, baldin eta Kubako giza parajea ezagutuko bagenu. Hitza da lagunaren sostengu eta arnasbide. Hitza da Fidel Castroren bizibide. Hitza da literaturaren oinarri. Hitzaren garrantzia azpimarratu nahi du Rafa Egigurenek liburu honetan. Hitzarekiko lilurak bultzatu du testua idaztera. Baina hitzak bere espazioa behar du garatzeko, eta hitzaren espazioa eleberria izan daiteke, edo poesia, edo narrazioa, edo ahozko kontu eta kontaera, alegia ipuina.

Ipuin asko daude liburuan barneraturik. Ipuin txikiak dira, ipuin xumeak, anekdotaz haratago joateko gogorik ez dutenak. Baina badute liluratzeko ahalmena, eta ez txikia. Lilurarik gabe ez dago literaturarik. Lilura klase asko dago, ordea: Gebararekikoa, liburuekikoa, gugandik urrun dagoen kultura batekikoa. Gebararen txapela, esaterako, ikono bat da garai batean gazte izan ziren (ginen) askorentzat. Gebara bera ere bai, noski. Lehen gazte, eta orain sentimentalak egin gara, sentimenduak gainez gain egiten baitu, noiznahi, eta ezin aurre egin. Malkoaren irudia datorkit, malkoa baita sentimentalismo ororen iturri. Nostalgiak eragindako sentimenduaz ari naiz, halakorik ere sumatu baitut Egigurenen liburu honetan. Baina nostalgia guztiak ez dira ez txarrak ez atzerakoiak, atzera begiratzea ere beti ere ez den bezala nostalgiko. Denborak ez du irtenbiderik, bera baita irtenbide eta hitzaren bide.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak