susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Kuban | Zubigilea »

Elvis hil zen urtean / Xabier Mendiguren / Elkar, 2007

70eko hamarkadan Javier Rojo / El Correo, 2007-12-08

Xabier Mendigurenek oroitzapenetan aurkitu du agortezina dirudien harrobi bat liburuak idazteko. Batzuetan, idazleak oroitzapen hauek benetakotzat eskaintzen ditu, hau da, idazlea bera da kontakizunaren narratzailea, fikziozko pertsonaia baten atzean ezkutatu gabe eta bertako oroitzapenak bereak balira bezala eskainiz. Besteetan ordea, fikziozko bihurtzen du narratzailea. Honela egiten du nobela labur honetan. Idazleak pertsonaia baten maskara hautatu du, agian bereak ez diren baina arazorik gabe bereak izan litezkeen oroitzapenak zabaltzeko. Idazleak 1977ko udara eramaten du irakurlea, urte horretan nerabe ziren pertsonaia batzuen bizitzetako hainbat pasarte kontatzeko. Ezaugarri hau behintzat onartu behar zaio liburuari: idazleak jakin du belaunaldi baten oroitzapenetan murgiltzen. Gauzak honela, ez da zaila izango bertan kontatzen direnekin identifikatzea, garai hartan hamabost urte inguru zeuzkaten mutil guztiek halako bizipenak izan, baitituzte aldez edo moldez.

Abiapuntua nahiko arrunta da: hiru adiskidek uda-partea pasatu behar dute, oporretan inora joan gabe. Uda horretan bizi izandakoa kontatzen du Mendigurenek. Bi arlo nagusitan bana daitezke esperientziak. Alde batetik, sexuaren esnatzearen aurrean daude pertsonaiak, eta neska lagunak bilatzen dituzte. Bestalde, identitatearen bilatze baten aurrean daude pertsonaiak, taldearekin lotzen dituzten lokarrien bila, eta musikan, adiskide-taldean edota aberrian aurkitzen dituzte talde baten partaideak direla adierazten duten osagai horiek. Narratzailearen maskararen atzean dagoen idazleak denetariko komentarioak egiten ditu, baina komentario horiek oroitzapenak dituen helduari dagozkio, ez garai hartako gaztetxoaren pentsamenduari.

Honelako liburu batek bere ereduak ditu, eta, egia esan, Espainiako telebistan ematen duten “Cuéntame” telesailaren atal baten euskal egokitzapena iruditu zait batzuetan, “Verano azul” klasikoaren tanta batzuekin zipriztinduta. Ironiak alde batera utzita, honekin esan nahi dut malenkonia sentimendu sakon batek hartzen duela testu osoa. Izan ere, ematen du egoera hartan (hamabost urte, maiteminduta egon nahi eta eskolarik gabe) aurkitzen zela benetako zoriontasuna, eta behin eta berriro saiatzen dela berreskuratzen, Janis Joplinek ahots urratuz “Summertime” xuxurlatzen duen bitartean.