kritiken hemeroteka

8.577 kritika

« | »

Porto Pimeko dama / Antonio Tabucchi (Fernando Rey) / Alberdania-Elkar, 2007

Azoreetako postal zaharrak Ander Irizar / Diario de Noticias, 2007-05-22

Literatura Unibertsala bildumaren azken aleetako bat dugu Antonio Tabucchi autore italiar prestigiotsuaren liburutxo hau, Porto Pimeko dama alegia. Edo, hobeki esanda, Porto Pimeko dama eta beste istorio batzuk, hori baitu izenburu osoa edo osatua, lagungarria gertatzen baita irudikatzeko ez dela honakoa, inondik ere, istorio bakarra kontatzen duen liburua.

Dena dela, ez da erraza azaltzen zer-nolako liburua den aipagai duguna. Bidaia-koaderno bat dugu, nolabait, oharrez, istorioz, aipamenez, irudiz eta kontu zaharrez betea, espazioan ez ezik denboran ere atzera-aurrera eta batetik bestera garamatzana. Edozein modutan, amaierako ohar laburrean ematen diren ohartxo historiko eta geografikoak alde batera utzita, ez dezala inork uste ohiko bidaia-liburu bat topatuko duenik, bidaia baten halako kronikarik-edo, nahiz eta liburuaren oinarria eta sorburua autoreak Azoreetako uhartedira egin zuen bidaia bat izan. Liburuak kontatzen dizkigunak fikzio direnik ezin bada ere esan, errealitatea, hori bai, gandututa bezala agertzen zaigu. Postal zaharretako argazkiekin sarritan gertatzen den moduko zer edo zer gertatzen da; hau da, ez dago esaterik agertzen dutena egia ez denik, argazkiak baitira, baina, denboraren joanaren poderioz, nolabait ere errealitatea itxuraldatua, antzaldatua, erakusten digute.

Edonola ere, kasu honetan, ez da gehiegi kostatzen Atlantikoaren erdian dauden uharte bolkaniko, haizetsu eta bakarti hauetako giroan murgiltzea, baleak eta kaxaloteak irudikatzea, kresal usaina eta balea-arrantzale zailduak. Faial uharteko Peter’s Bar mitikoa ere, Hortako badian, hor ageri zaigu, Atlantikoan zehar dabiltzanen gutunez, mezuz eta oharrez betea iragarki-ohola. Liburua bera ere horrelako zerbait da, denetik duen halako bilduma bitxi bat, baina Tabucchik ederki taxutzen duena; izan ere, nahiz eta liburua osatzen duten testuak era askotakoak izan, trebetasunez lortzen du idazle italiarrak liburuari halako homogeneotasun bat ematea.

Fernando Rey izan dugu liburu honen itzultzailea. Ez du ordea hau Tabucchiren obra bat itzultzen duen lehenbiziko aldia. Izan ere, iazko udazkenean, Igela argitaletxearekin, Sostiene Pereira (Pereirak dioenez) argitaratu zuen, Tabucchiren lanik ezagunena seguruenik. Eta itzultzaile beraren eskutik heldu zaigu, orobat, Piccoli equivoci senza importanza (Oker ttiki garrantzigabeak), hori ere Literatura Unibertsala bilduman.

Hizpide dugun itzulpen honetatik, aipatzekoa iruditzen zait, besteak beste, Tabucchiren testuak ez ezik, beste autore batzuenak ere euskaratu behar izan dituela itzultzaileak, Tabucchik zenbait autoreren testu zatiak biltzen baititu liburura. Hor ditugu, besteak beste, Melvillen Moby Dick klasikoko pasarteak —ez ditugu alferrik baleak liburuko gai nagusietako bat—, eta horrek zer pentsa ere ematen du; alegia, badugula bai oraindik zer euskaratu eta zer eskaini euskal irakurleei.

Azken kritikak

Aizkorak eta gutunak
Edorta Jimenez

Asier Urkiza

0 negatiboa
Arantzazu Lizartza Saizar

Nagore Fernandez

Akabo
Laura Mintegi

Aiora Sampedro

Espainolak eta euskaldunak
Joxe Azurmendi

Mikel Asurmendi

Lakioa
Josu Goikoetxea

Irati Majuelo

Poesia guztia
Safo

Aritz Galarraga

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Maddi Galdos Areta

Amorante frantsesa
Miren Agur Meabe

Hasier Rekondo

Akabo
Laura Mintegi

Jon Jimenez

Akabo
Laura Mintegi

Asier Urkiza

Gatazka eta abusua ez dira gauza bera
Laura Macaya

Nagore Fernandez

Beste zerbait
Danele Sarriugarte

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Kuntzak eta kerak
Sara Uribe-Etxeberria

Jon Martin-Etxebeste

Hitzetik ortzira
Ana Urkiza

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko urria

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

Hedabideak