kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Bi anai / Bernardo Atxaga / Erein, 1985

Bi anai Antonia Ormaetxea / Susa, 1985-07

Bernardo Atxagak berak Bilbon egindako bere azken liburu honen aurkezpenean esan zuenez estilo propio baten jabe bilakatzea da edozein idazleren arazo nagusia, narratibagintzan zailagoa omen delarik prozesu hori burutzea poesigintzan baino. Zinez esan dezakegu estilo propioaren bila dabilela Bernardo eta berau da, ene ustez, nabarien agertzen den alderdia “Bi anai” azken lan honetan, prosa erabat Bernardotarra baita, “tar” atzizkia berak Gandiagari erantsi zion era berean neuk orain berari eranstea zilegi bazait.

Bernardoren prosa dentsoa eta poetikoa da liburu honen kasuan besteenetan baino areago. Azterketa sakonen baten zain geratzen naizelarik, dentsitatea esaldien luzerak ematen dio lanari esatera ausartzen naiz; esaldi konposatuak, txertakuntzaz josiak, oso trinkoak. Testuaren irakurketa geldoa eskatzen dutenak, era honetaz irakurlearen erritmoa egokitu egiten zaiolarik narratzen denaren “tempo”ari. Nik neuk, naiz eta laburra izan, bi zatitan irakurri behar izan nuen, hain zen dentsoa testua.

Prosa honek poetikoa ematen du sarritan. Ene ustez, poesigintzan erabili ohi den zenbait elementuren erabilerak ematen dio poetikotasuna testuari, hala nola eta baten bat aipatzearren, sinboloenak, ezen esan beharra baitago nobela sinbolikoa dugula berau; “mintzoa” delako horretan adibidez, zientifikoki definitzea hain zaila den bizidunon barnean gertatzen den —gizakiongan zein piztiengan— indar itsua, erosoa edo iritzi izan ziona. Denok dugu mintzoa aditzen, denok gaitu bizitzak sare bakarren elkarri lotzen.

Anai nagusiak aitak agindutakoari makurtu behar du bere burua, makurtze hori baitu berezko lege haustezin anaia horrek berorrek “ikasitako” munduan; anaia txikiak, ostera, haragiaren ikaraz aditutakoa hain itsuki aditu ondoren, zelan uko egin adimenaren harunzko eremuetatik datorkion indar menperaezinaren aginduari?

Xakean legez —Bernardoren irudia erabiliz— lege ezagun eta mugatu batzuen barruan mugitzen garelarik, behin mugimendu bat eginez gero piezaren batekin, mugimendu horrek berorrek patu bat markatuko dio jokalariari, bizitza bera den joko-taula honetan, azkenean, tragedia maiz gertaraziz.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak