« Egiaren egarriz | Espaloian dago munduaren xilkoa »
Narrazioak / Joseba Sarrionandia / Elkar, 1983
Narrazioak Edorta Jimenez / Susa, 1989-06
Lar oker ez banago behintzat, Punto y Horak argitaratu zuen Josebaren “Enperadore eroa” ipuin hura. Iurretakoaren prosarekin nire lehen hartuemona izan zen. Hantxe ageri ziren beraren prosaren ezaugarri nagusiak, gero argitaratuko zen “Narrazioak” honek berretsi egingo zituenak. Ezaugarri guztiok aipatu gura barik ere, baten batzuk esateko moduan nago. Bat eta behin, metaliteratura egiten duela, hots, beste inoren testu, egoera, pertsonaia zein beste edozer hartzen duela, gero berak bere erara moldatzeko. Horrelaxe sortzen da “Ginebra erregina erbestean” izenekoa, esate baterako.
Bi eta birritan, poesiari ei dagokion hizkeratik —lexiko zehatz hautatua, irudi ugaritasuna, hitz-kateaketari darion doinua, e.a.— oso hurre dagoela prosa hau. Hiru eta azkena, denbora eta lekua, beste bi ezaugarriekin zorretan egonik, legendakoak direla, hau da, ez-denbora eta ez-lekua direla, egileak birsortuak eta historiatik —kronologiatik— lekoratuak baitira.
Mundu ederrak eraikitzen laguntzekoa da hizkera hori (sirenak, marinel zaharra —hurrengo bateko titulua du hemengo ipuinetariko batek ere— geltoki desertuak, printzesak, e.a.), bai, egunekotik nahikoa urrun dagoen heinean. Ukan ere dituen mugak, alabaina, argiak dira. Ez du sekuentzi luzerik eman ahal prosa horrek, ez baitu errealitate ez-denboralak eta ez-historikoak —poetizatuak— besterik eraikitzeko balio. Hala bada, Sarrionandiak —eta Atxagak berak ere, zeinek epilogoko atzehitzak sinatzen dituen, antzinako konplizitatea agertu alde— euskal prosa poesiatik hara ekarri digu. Orain, muga non eta zertan argi dagozenez gero, euskal prosak eta euskal errealitateak elkarrekin antzinatik duten auzia konpondu behar dute. Errieta gogorra eta hil asko itxaroten ditut. Horretan, Josebaren luma bera ere, bailitzan labain zorrotz bilaka.
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos