kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Ahozko euskal literatura / Juan Mari Lekuona / Erein, 1982

Ahozko euskal literatura aztertzen Jon Kortazar / Idatz & Mintz, 1982-09

Ahozko euskal literaturak aztertzaile treberik izan ba dau alor honetan, duda barik On Manuel Lekuona izan dala. Berau dogu ahozko azterketetan gabiltzenon benetako patriarka. Berau izan gendun gerra aurretik hasi eta gaurdaino lan oparoan jarraitu daben jaun agurgarria. Baina bere Literatura Oral Vasca liburuak gaurkotze baten beharrez egoan. Hortxe doguz Euskal Ahozko literaturaren kontzepturik behienenak zoli-zoli adierazita.

Osabearen lana sendotzen eta zabaltzen datorkigu orain Juan Mari Lekuonaren liburua:Ahozko euskal literatura. Aspaldidanik itxaroten zan liburua dogu. Orain urte batzuk idatzita geratu zan: Juan Mari Lekuonak ahozko literaturaren sistematizazioa egingo dabenean… Gaur dogu ba, eguna. Urten dau kalera, eta liburu dendatan arro ikusten jako bere zurpegi orlegia. Liburu mardula, manual gisa taiutua, testu liburu bezala erabilteko lagungarri makala !

Joan Mari Lekuonaren lana bide bitatik abiatzen jaku: alde batetik, On Manuel Lekuonaren aportazio guztiak biltzen ditu bide berriak zabaldu baino lenago, eta bigarrenez, sistematizazioaren bideak gaurkotu eta aberasten ditu.

Ahozko Euskal Literatura liburuak ba dauka, nik uste, balio ordaindu ezin bat: argitasuna. Eskema aldetik, lanaren egiturazio aldetik ondo eginda dago. Honek kontzeptuen aldetiko argitasuna errezten du, duda gabe. Bigarrenez, dokumentazioa aitatu nahi genduke. Lanaren aurrekaldean jartzen dan bibliografiak, ondo baino hobeto adierazten dau Juan Mariren jakinduri eta maisutasuna. Informazio lana aipagarria da. Sintesis gisa eta informazio lan bezala ikusten deutsat, nik liburu honeri balioa. Ez dago zer esanik, atal batzuk (Bilintxena, esate baterako) pausu handu bat emoten dabe euskal literaturaren ezaupidetan, aportazio handiko lanak direlarik.

Baina liburuari larregitxo igertzen jako artikulu bilduma izatea. Hainbat lan ezagunak ziran, eta liburuaren barne taiukera eta organizazioan batasun ari bat bilatu bada ere, atal batzuk desorekatuak agertzen direla esango neuke. Adibidez, bertsolaritzari emondako espazioak beste guztiekin kontraste berezia egiten dau. Dana dala, uste dot idazle bakoitzak bere gusto pertsonalak agertzeko aukera eta askatasun guztia daukazala.

Bigarrenez, irakaskintzan erabilteko liburu bezala eginda dago, Euskal Jaurlaritzaren baimen eta guzti. Eta funtzio hori ederto betetuko dau. Baina helburu horrek atal bakoitzeko mailan desberdintasunak agertzea bultzatzen dau idazlea. Batzuk aportazio ikaragarriak suposatzen de dabe, beste batzuk, ostera kontzeptuaren argibide eta beste lan posible batzuentzako eskema bezala argitaratzen dira.

Nik neuk, gustora irakurri dot liburua, gure artean sistematizazio beharrezkoa gendun Ahozko Literaturaren alorrean. Eta pilo bat gauza ikasi ditut ikasi, Juan Mari Lekuonak egiten dituen balorapen batzuekin konforme egon ez arren ere. Ahozko Literaturaren balioaz dinoana diskutigarri, behintzat, iruditzen jat. Guzti honen aldetik bere helburuak betetzen ditun liburua dogu. Didaktikoa eta informazioa ondo biltzen daben sintesis lan baliagarria. Gerra aurrean, kontrakoa ez ba zan ere, giro hostil batetan On Manuelek hasitako lanak ba dau jarraitzaile onik. Lekuonaren leinua bizirik jarrai.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak