kritiken hemeroteka

8.440 kritika

« | »

Gudari zaharraren gerra galdua / Ramon Saizarbitoria / Erein, 2000

Gudari zaharraren gerra galdua Arantza Etxebarria / Idatz & Mintz, 2001

Igaz, 2000n, Durangoko azokan, ama-alabez erditu zan Saizarbitoria. Ama-alabak dinogu, Gorde nazazu lurpean (486 or.) liburuagaz batera, bertako lehenengo ipuina be liburu lez atara ebalako: Gudari zaharraren gerra galdua (102 or.). Ama borobil-borobila ei da, gerrearen gorabeherakaz hasi eta amaitzen da-eta, baina alabea ez da gitxiagorako: intxortako frontean abiatu eta geratzen da. Guk alabeari helduko deutsagu lerrook idazteko.

Labur-labur, istorio hau josten dau liburuak: gudari zahar batek Intxortako (Elgeta) frontean hankea galdu eban eta, gerrako elbarri lez egokitzen jakon dirua hartzeko, zenbat gura tramite egin behar dauz. Protagonistea 36ko gerrako galtzaile bat da, baina epikoa eta lirikoa aldi berean. “Aitormen humanoa: gerraren epikatik maitasunaren sentipen bakarti eta isilera egingo den bidea. Maitasuna eta gerra. Bi elementu horiek elkarrekin lotuta agertzen diren unetik bertatik, aparta bihurtzen da narrazio hau” (Ereinkaria, 6. zenb., 2000ko abendua).

Narrazinoa leku baten inguruan kiribiltzen dala esan dogu, Intxortan, hain justu be. Beste leku guztiak (ulerbidez, notarioaren beharlekua, han-hor-hemengo txoko eta bazterrak) lausotuta-edo agertzen dira liburuan, bigarren mailako protagonistak balira legez. Intxorta da gerrako gertaerak kontatzeko atxakia: Durango, Gernika, Bilbo eta Santoña nola galdu ziran antzematen da lerro artean, eta Heinkel 111 eta Junker52 abioiak bonbardatzera etozala abisu emoteko behiakaz egiten zan komunikazinoa be azaltzen jaku.

Leku bakarra eta sasoi historiko bi: 36ko egun haxe eta gudaria Intxortara barriro bueltatzen dan eguna. Egun bi, garai bi, egoera bi eta bizitza oso bat. Garai batetik bestera salto egingo dogu behin eta barriro, eta azkenean bakarrik argituko da zer jazo zan benetan 36ko egun hatan. Gerrearen erdian, maitasunaren erruz itxi eben etsaiek elbarri gure gudaria, maiteari zer pasatuko begira egoalako trintxeratik kanpo.

Labur-zurrean, borobil-borobila da liburua. 36ko bonbardaketan hankea galdu, eta Intxortan lurperatuta dagoan hankearen bila doanean hilko da protagonistea. Bada, gudari zaharrak hankea, maitasuna eta, azken baten, bizia galduko dauz kontatzen jakun istorio honetan. Liburua laburra dan ginoan egiten jaku entretenigarri, baina halako zapore garratza be ixten dau barru-barruan. Gerra kontuakaitik izango da igual.

Liburua tragikoa da barren-barrenan, benetan be. Saizarbitoriak tituluan bertan be erakusten dau kolore ilun hori, gudari zaharrak gerrea galdu dauela dino-eta, hala frontean nola bizitzan. Autoreak berak autortzen dau gizonon miseria sakontzen espezialistea bihurtzen ari dala, eta, seguru asko, horrexegaitik idatzi eustan hurrengo hauxe nik erositako liburuan: “Desio dut gurea honako hauena baino istorio zoriontsuagoa izatea”.
Hala bedi!

Azken kritikak

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Hetero
Uxue Alberdi

Mikel Asurmendi

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Anjel Lertxundi

Detaile xume bat
Adania Xibli

Amaia Alvarez Uria

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Paloma Rodriguez-Miñambres

Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi

Mikel Asurmendi

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Jon Jimenez

Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski

Asier Urkiza

Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë

Aritz Galarraga

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak