kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Hiriaren melankolia / Felipe Juaristi / Baroja, 1987

Apurtuaren oreka Amaia Iturbide / Hegats, 1989-12

Poesiak definitzerik balu, Hiriaren malenkonia poema-liburua sensibilitate gozoz perfumaturiko diarioa bezala definituko nuke, non etengabe apurtu eta sortu, jaio eta hil egiten den poetak itxaso bigun baten uhin-pleguetan nabegatzen bait du. Novalisek esandakoa gogora datorkit, hau da, egun batean dena gorputza izango zela, zeren aitorpen-kutsua duten orri hauetan zehar, gorputza hedatzen bait da barne-mapa inmenso bat bezala eta gorputzarekin sensualitatea, abots leuna eta halaber mindua poemen hitzen atzean izkutatzen dena. Aurpegi izkutu horrekin kontaktatzen gaituzten zubiak metaforak dira, bestalde urruneko lurraldea (larrualdea) ukitzen duten beso luze horiek. Eta Hiriaren malenkoniaren azal mugagabearen barrenean sartzen garelarik, metafora da nagusi, metafora bait da lerro batetik bestera garamatzana, orri batetik bestera, betiere hurbil daukagun gorputza uminera bidaia egiteko untzia delarik, kanpo eta barearen arteko lokarria.

Hitzen kateatze-jarioan, espazio eta denbora anitzen gurutzaketa irakurtzen dut, iragana, oraina eta geroa, elkarren ondorioak direnak, marmorezko mahaiaren gogortasunaren gainean oihalaren samurra, guztia oreka batean edo, hobe esanda, oreka apurtuan. Esan nahi dut, Felipe Juaristik eraiki duen unibertso poetikoan hainbeste garrantzia duela egiteak nola desegiteak, osotasunak nola apurketak, eta dinamika honek nolabaiteko arintasuna opatzen dio kakurketari.

Ez da falta egunerokotasunak ematen duen filosofla, sakelan kabia egin ondoren ateratzen diren esaldietan adierazia. Teoria haundirik ez, baizik eta mundutik ibiltzeko balio duten esaldiak, batzutan zalantzan lainotuak, galdera erretorikoen bidez zizelkatuak.

Badakigu jakin, bestalde, poemetan hitzak azken hitza duela, ezin daitekeelako lekuz aldatu, dagoen-dagoenean hartu behas delako, baina hitzak ere traizioa gordetzen du, denborak deusezta dezakeelako. Aho biko ezpatarekin dantzari trebea behar du izan poetak. Hiriaren malenkonian hitza bera da aidare, giroa (poema batek iraun dezan hain zafia eta era berean hain ezinbestekoa dena) lortua dagoelako. Eta lorpen hau luma zalu baten ondorioa da.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak