kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Irene / Pako Aristi / Erein, 1987

Kontaketaren atsegina Jon Kortazar / Eguna, 1987-10-22

Pako Aristi gizon berriaren ausardiaz agertu zaigu euskal letratxoaren mundutxoan. Harrigarria agerpena, eta harrigarriagoa jarraipena. Bizitzeko idazle-ofizioa aukeratuz, nobeletan erakutsi du bere lanaren maila.

Irene. Tempo di adagio izenez argitaratu du bere trilogia famatuaren bigarren alea. Testuak déja vu, déja lu-aren inpresioa ematen badu ere, bere birtuteen berri sobera ematen digu. Abentura baten idazketa izan beharrean, idazketa baten abentura zela narratibagintza esan zen noizbait gure artean. Pako Aristi istorioen kontaketen alde agertzen zaigu, goizaldean kopak hartu ostean istorioek sortzen duten lilura bere orrialdeetan dindilizka utziz. Idazle tabernariaren trazak dituen honek nobela beltzaren —nobela soziologiko bates— tekniken eremuak maite ditu, eta bere kontakizunetan Chandler eta Garcia Marquez paseiatzen ikus ditzakegu. Bere lanean ez dira kasualitatez, deskripzioak eta ekintzak, elkarrizketak baino indartsuagoak.

Bizitza eta literatura apostulari baten kemenaz elkartzen saiatzen den Pako Aristik, beti erakutsi du mezuren bat adierazteko gogoa, bere nobelek gizartearen salakuntzan sakontzeko haizto zorrotzak izan nahi dutelarik.

Nire eritziz, ordea, hementxe datza kontaketa honen alderik eztabaidagarriena. Bere estilo tiemendistaz, eta piska bat esajeratuaz lagundurik (norbaitek pornografikoa deitzerik izango balu ere, Pakoren estiloa ez da pornografikoa, tremendista soila baino), biolentziari buruzko erreflexioa izan nahi nire nobela honek; eta mezu traszendenteren bat adieraztea izan da Pako Aristiren anbizioetako bat. Ene eritziz, oraindik ez du ongi moldatu poetika eta sinboloen arteko pasilu estua.

Onartu beharko dut anbientazio historikoa ez dela alperrikoa, dokumentazio-lana ere aipagarria izanik. Drama ruralaren mugetan mugitzen delako-edo (gizarte postindustrialaren generoa omen da nobela beltza), desorekaren bat nabaritzen zaio maila narratibo eta sinbolikoaren artean, tratamentu naif-ak pertsonaien, eta batez ere egoeren, konplexutasuna ongi estaliko ez balu bezala.

Idazleak baliapide narratiboak erabiltzen dakien bezain ederki munduaren aberastasuna adierazten jakingo duelakoan geratzen zaio —beste askoaren arteko— irakurle bat.

Eguna, 87-10-22



www.susa-literatura.eus



Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak