« Sekulorum sekulotan | Juan Mari Irigoien, edo gure iragan urbila »
Adanen poema amaigabea / Joseba Zulaika / Kriselu, 1975
Adanen poema amaigabea Xabier Gereño / Anaitasuna, 1975-05-15
Liburu honen lehen horrialdeak irakurtzen hasi eta berehala konturatu naiz poema bilduma honen maila garaiaz. Hor duzu, irakurle, euskal literaturaren obra gorenetariko bat. Liburuaren azken aldean Joxe Azurmendik Zulaikaren poema hauen azterketa bat egiten du, “Adanen poema amaigabea” Arestiren “Harri eta Herri famatuarekin konparatuz. Azurmendik, bien garrantzia berdin antzekoa dela somatzen du. Hontan ados nago berarekin.
Arestiren lanean gizon soziala agertzen bazaigu, Zulaikarenean gizon bakartia ikusten dugu, gizon primitiboa, lehen gizona, munduko gauza eta sentsazio guztiak berriak zaizkiona. Paradisutik jalgitzen denean, Adanek lehen aldiz sentitzen du askatasuna zer den. Ura, lurra, haizea ditu aurrean, bere bakartate hartan. Eta bakartate hori ez hausteko, Eba bera ere ez da poema hauetan agertzen.
Aspaldi aspalditik lo edukitako
gogo primitibo hartan etzan zen Adan
bilutsik
eder-eder
izate osoaren betegarri.
Geure zibilizazio honen zurrumilo madarikatu hontan murgildurik, gutariko nork ez du sentitu gaur desirkunde hori? Gizona numero soil bat izatera behartu nahi duen gizarteari egindako garrasi bat bezala da hau:
Eta ni
Adan
hemen nago
bizitza jartzeko
bizitzak ihes nahi duen tokian…
Adanek ingurura eta bere barrura begiratzen du, inguruko gauzak zer diren eta bera zer den jakin nahiz. Eta zer aurkitzen du? Fatalismorik ez. Adanek itxaropena du,
burrukatzeko nahia du:
Kasikan kontura gabe
Adanen gogoa promesa luze bat zen:
Eguzkia maiteko dut
eguzkia izango naiz
ilunak eguzki egingo ditut.
Alegera gaitezen euskaldunok, gure literature bitxi balios batez aberastu delako. Irakur ezazu poema. Gero, Joxe Azurmendik esango digu: “Irakurri duzu, irakurle. Liburua bukatu da. Hau ez da liburuaren jarraipena. Jarraipena zu zara. Liburua bukatu da, eta berriro hasten da”. Eta horrela da, zeren Adan hori zu eta ni baikara. Edo izan behar genuke.
Baden Verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres