kritiken hemeroteka

8.485 kritika

« | »

Adanen poema amaigabea / Joseba Zulaika / Kriselu, 1975

Adanen poema amaigabea Xabier Gereño / Anaitasuna, 1975-05-15

Liburu honen lehen horrialdeak irakurtzen hasi eta berehala konturatu naiz poema bilduma honen maila garaiaz. Hor duzu, irakurle, euskal literaturaren obra gorenetariko bat. Liburuaren azken aldean Joxe Azurmendik Zulaikaren poema hauen azterketa bat egiten du, “Adanen poema amaigabea” Arestiren “Harri eta Herri famatuarekin konparatuz. Azurmendik, bien garrantzia berdin antzekoa dela somatzen du. Hontan ados nago berarekin.

Arestiren lanean gizon soziala agertzen bazaigu, Zulaikarenean gizon bakartia ikusten dugu, gizon primitiboa, lehen gizona, munduko gauza eta sentsazio guztiak berriak zaizkiona. Paradisutik jalgitzen denean, Adanek lehen aldiz sentitzen du askatasuna zer den. Ura, lurra, haizea ditu aurrean, bere bakartate hartan. Eta bakartate hori ez hausteko, Eba bera ere ez da poema hauetan agertzen.

Aspaldi aspalditik lo edukitako
gogo primitibo hartan etzan zen Adan
bilutsik
eder-eder
izate osoaren betegarri.

Geure zibilizazio honen zurrumilo madarikatu hontan murgildurik, gutariko nork ez du sentitu gaur desirkunde hori? Gizona numero soil bat izatera behartu nahi duen gizarteari egindako garrasi bat bezala da hau:

Eta ni
Adan
hemen nago
bizitza jartzeko
bizitzak ihes nahi duen tokian…

Adanek ingurura eta bere barrura begiratzen du, inguruko gauzak zer diren eta bera zer den jakin nahiz. Eta zer aurkitzen du? Fatalismorik ez. Adanek itxaropena du,
burrukatzeko nahia du:

Kasikan kontura gabe
Adanen gogoa promesa luze bat zen:
Eguzkia maiteko dut
eguzkia izango naiz
ilunak eguzki egingo ditut.

Alegera gaitezen euskaldunok, gure literature bitxi balios batez aberastu delako. Irakur ezazu poema. Gero, Joxe Azurmendik esango digu: “Irakurri duzu, irakurle. Liburua bukatu da. Hau ez da liburuaren jarraipena. Jarraipena zu zara. Liburua bukatu da, eta berriro hasten da”. Eta horrela da, zeren Adan hori zu eta ni baikara. Edo izan behar genuke.

Azken kritikak

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak