kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Itz lauz / Xabier Lizardi / Euskaltzaleak, 1934

Itz lauz Jautarkol / El Día, 1934-03-11

Lizardi’ren azken liburua

Liburu ontako zenbait irakurgai, azaldu ziran orrietatik ebakita, maiteki gordeta neuzkan. ¿Nola egurasten gabiltzala zelaiean topatzen ditugun lorerik atsegingarrienak ebaki ta etxera daramazkigu? Alaxen, ba. Ez uste, ain txukun argitaratuta, berriro orren xorta ederrik eskuetan izan nezakeenik. Txaloek merezi dituzte, orratik, lan ontan aritu diranak. Ez digute nolanaiko liburua egin. Azalez, txukuna ta apaña: mamiz, berriz, bikaiña benetan.

Ez da arritzekoa: “Euskaltzaleak”-ek bere bizkar artzen duan lanik ez da arlote agertu sekulan. Beti dotore, atsegingarri beti azalez beintzat. Ba dirudi, euskaldunei begietatik biotzeraño euskal liburuak nola sartu, asmaketan ari zaigula. Zein baño zein politagoak baitira guziak. Oraingo auxe “Amal”-en anaia dezu itxuraz; mamiz ez, noski. Au euskaldun jator baten lana degu ta orrialde guzietatik kutsu berezia dario: Lizardi kutsu aparta, aztu ezina.

Gure idazle trebearen lumak ikutzen zuan gairik zimelena ere, mardul biurtu oi zuan. Aren idaz lan guzi guzietan alako bizitasun dirdira berezia ageri zaigu, beste iñork ez bezelakoa bere berea, Lizardi rena.

Irakurgai motelik ez dezu emen arkituko bat ere, ezta kaxkarrik ere. Xorta aberatsa benetan auxe, euskerari buruz. Gure euskera nola goratu, euskeraz, gairik sakonenak eta azaltzeko gaitzenak nolaz mintzo jantzirik jatorrenaz idatzi, orra Lizardik buruen eta idaz lanetan zebilkien asmoa.

Bera bezin treberik ez degu ontan iñor. Olerki lanetan ba du illuntasun apur bat baño geiago, ezin uka. Baña liburu ontako irakurgai guziak neke askorikan gabe, ulertu lezazke edozein euskal irakurlek, zerbait irakurtzen oituta badago beintzat.

Idazleok badegu bertan zer ikasi. Goi goieneko mallako idazlea ageri bazaigu, bai mamiz, bai itzen joskeraz eta aberaztasunaz, baita literatura edertasunari buruz ere.

Gaurtik nere eguneroko jakia atxean eta mendiko nere ibiltaldietan laguna eta atsedena, liburu auxe bedi. Euskal iturri garbi ontan nere euskal zaletasuna asetu dedin, eta nere adiskide maitearen oroitza beti bizi bizi biotz erdian loretu dedin.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak