kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Mester de Clerecia / (Liburu zehatzik ez)

Mester de Clerecia Basati / Euzkadi, 1936-07-03

VII Olerti-Eguna juan da, nere ametsak ere bai. Iñork ez bezelako neurtitz ederrak bidali nittuban, eta… sari guztiyak bestientzat. Iñork ez bezelako gauzak egittiaren arriskuba, iñori atsegin ez izatia. Baña, tira; onenian, beste urteren batian, danak nere iritziko egitten diranian…

Benetan, oraingo Eusko-Olertiyak ez’taula iñoren lotsik, “oraingo” beste Olertiyen aurrian. Ez’tiyot au beste oyek ezagutzen dittudalako, baña oso kaxkarrak omen dira ta neri Eusko-Olertiya e’tzait kaxkarra iruditzen, iñondik ere.

Nere iritziz, akats bakarra arkittu lezakiyo arrotz batek, aitzeki bakarra: apaizkera-kutsuba. Ez uste izan ni apaizen aurka asiko naizenik; erruba apaiz ez’tiranena, apaiz ez’keranona da.

Norbaittek euskera apaizek galdu zutela ziyon; dakidana, apaizengatik ez’pa’litz, orain Eusko-Elerti’rik ez’kendukela izango, edo geyenez ere, pittin eta kaxkarra.

Orain dittugu olerkaririk ezagunenak, Gipuzkoa-aldian beintzat, danak dute apaiz-kutsuba. Ia, zenbatzen asi: au, ori, bestia, olako, alako… danak.

Galtzak agiriyan daramazkigunok (ez galtza beltzak, e?)… utsa, ez’kera ezertarako. Nunbait irakurri nuban batzuben eta bestion ikaskerak egiña zala berdingetasun au; egiya dalakuan naiz, beste arrazoirik ez’paitet ikusten.

¿Apaizkera ori zertan dagon? Ez Castilla-aldian izan zuten apaizkera bezala:

por la cuaderna vía

olerkiyak neurtzen. Beste onetan obeki ezagutu litteke:

Mester trago fermoso
non es de joglaría;
mester es sen pecado,
ca es de clerecía.

Onezkero amar urte ba’dira ori azkenengo aldiz irakurri nubala, e’nitzake arrittuko okerrenbat eukitzia nere aldakuntza onek, baña gutxi gora-bera, esan nai dedana asmatuko didazute.

Eusko-Olertiya orain garbi-garbiya degu, ta ala biar ere. Baña garbitasuna gordetzeko, ¿apaizkerazko olertiyak bakarrik egin biar al’dira?

Garbitasuna beti gorde biar da, baña garbikeriyak olerkiyeri biar duten bizitasuna kendu lezakiye askotan. Zenbait gai erabiltzeko apaizek ez’tute biar añeko azkatasunik; janzki beltzak lotu egitten bai’tu…

Begiratu Naparroa ta Bizkai’aldera; Lauaxeta, Tapia-Perurena, Endaitz, Muniategi. Abek apaizkera-kutsurik gabeko olerki bikañik egin dute. Bestiak ez’tuten alako biziztasuna azaltzen digute.

Gipuzkoa’n ere badittugu olerkari gazte batzuk, apaizkera-kutsurik gabe idazten dakittenak. Aberi dei egin nai diyet; datorren urterako olerki bikañenak aukeratuta, ia apaiztarrak menperatzen dittugun.

Nere aldetik, dozenerdibat neurtitz bidaliko dittudala itz-ematen dizutet. Olerki izatera irixten ez’pa’dira, nere asmua ori dalako ez’ta izango. Beste guztiyek ere orrenbestena bidali ezkero, baterenbat sarigarri gertatuko al’da. Alaz ere apaiztarrak irabaziko ba’liguteke, latiña ikasten asi biarrian izango giñake.

Itxaropena datorren urteko Olerti-Egunian galduko det; bitartian ez.

Lotsagarriya benetan apaiztarrak bakarrik olerkari izatia… Ia, ba, gaztiak: ¡jo ta kiak!…

Lauaxetak eginiko oharra:

Uarra:- “Basati” adizkide mina: gai onetzaz diñozuzanak, irriz egiñak dirala, ezin ukatu, baña neure asmua, be, atzaldu nai dautzut. Lekeitio’ko Olerti-Eguna’n ikusi gebazan abade-taldiak ikusi ondoren, gixon zintzo orrei txaluak jo biar dautseguzala-ta nago. ¡Orreik lanari dagokijoz! Bestiak, barriz, alperkeriya matte dabe. Diñozunari buruz, neronek be niñuan: Ikastola-Nagusia eta Apaizgai-Etxe ederra, aurre ipiñi biar-ixango doguz. Norgeyagoka. Orduban bakotxa nor zer dan jakingo dogu. Olerki-egille zintzalarik enekijan. Pozik zure etxe-onduan dagon jauregi batera joan biarrez nozu-ta.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak