« Faro segak | Zinea aitzakia »
Eguzkia ezkutatzen denean / Koldo Biguri / Kutxa Fundazioa, 1996
Egin ezak eleberria, Koldo Mikel Elorza / Argia, 1997-06-01
Hasiera erakargarria du lanak: nafar sustraiak dituen Kubako familia aberats bateko gorabeherak errealismo magiko karibearraren usaina har lekiokeen estiloko narrazioan. Orainalditik gertakizunetan aurrera jauzi egiten duen hari narratiboan, dotore aurkezten zaizkigu pertsonaiak, tragikoa den istorioaren muina, eta giroa. Estreinako giro magiko-antzeko hori deseginez doa gertakizunak pilatzen doazen heinean. Ipuina baino luzeagoko neurria hartzeko moduko hari-muturrak baitarizkio matazari: eta agian neurria da ipuinari herrena egiten diona. Pertsonaiak eta euren arteko harremanak topikoak dira, hots, tragedia baten elementu beharrezkoak. XIX. mendeko eleberri bat osatzeko moduko elementuak: giro independentista, aristokrazia, amodio-heriotzak, oinordekoen arteko bekaiztoak… Giro eta gertakizunak lantzeko, ordea, ez dago astirik.
Eleberri luze baterako kimu egokia litzateke, beraz, ipuina. Topikoen baliogarritasuna berauen garapenean datza: gertakizun eta sentimendu unibertsalez ari da autorea, eta baliozkoak dira, baina literatur-garapenean hartzen dute forma. Hasiera ona da, planteamendua baliozkoa, baina apur bat estutzen da azken partean. Ipuin den neurrian, ordea, istorio nagusia biribiltzen du autoreak eta, garrantzitsua dena, estilo jorian.
Amaierak badu halako ustekabe bat, ene ustez finegia ez dena. Kontatzen zaigun istorioa ez da misteriozko kontakizuna bailitzan irakurlea sorpresan harrapatu behar duen horietakoa, ez da asmatu behar den igerkizuna. Ipuinaren amaierak irakurlea “engainatu” lezakeen igarkizun baten ebazpena ematen du, eta ez da beharrekoa.
Ipuina bukatuta dago, baina bere gainean eleberria egiteko ere ematen du matazak.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi