kritiken hemeroteka

8.504 kritika

« | »

Letrak kalekantoitik / Anjel Lertxundi / Alberdania, 1996

Lertxundiren izenean, guztion gizenean Mikel Elorza / Argia, 1997-01-26

Eskuartean hartu duen edonork badaki “Letrak kalekantoitik” sailkatzea ez dela ahuntzaren gauerdiko eztula. Jeneroen hesietatik kanpo, aparteko emaitza da liburua. Esapideen jatorriak, azalpen filologikoak, hitz, kantu eta bertsoen inguruko pasadizoak, letren inguruko istorioak… Horixe duzu liburua, hitzen barneko abentura. Eta horretarako lana egin behar da liburu, bertso-bilduma, hiztegi eta ahozko ondarean arakatzen; baina horren guztiaren gainetik jakinmina behar da. Hizkuntza maitatu behar da, bereziki hizkuntzaren jantzien azpian (aurkian, ifrentzuan, kantoian…) gorderik dagoena.

Ez dezala pentsa inork, alta, filologia lan irakurgaitza denik. Esaera zaharrak aurkituko dituzu, kasu, eta haien sorreraren esplikazioa. Akaso haien inguruko ipuin bat. Agian sortu izan zitekeeneko pasadizo bat. Hitz eta esamolde bakoitza bat bedera da, unibertso bat. Literaturak, jatorri etimologikoan letren inguruko edo letren bitarteko jarduna behar du izan: liburu hau, beraz, literatura da.

Nestor Lujan-en “Cuento de cuentos” burura etortzea derrigorrezkoa da, lanaren planteamendua eta itxurari erreparatuta. Hizkuntza desberdinez ari garelarik, batek bestetik edan duenik ezin inolaz aipatu (iturri komunak badituzte, hala ere). Ordea, eta konparazioen gorrotagarritasuna aitortuagatik, Lertxundiren lanari noizean behin besteak duen zorroztasun “zientifikoa” falta zaiola iruditu zait. Hainbat esapide eta esaera zaharren jatorri eta erabileraz azalpen zehatzen falta. Irakurri ondorengo gogoetak esaten dit, ordea, konparazioa ez dela zilegi. Azalpen zehatza baino bestelakoa zela, agian, idazlearen asmoa. Eta bestalde, euskal literatur tradizioan, idatzian, ez da oparotasuna ezaugarri nagusia. Are gutxiago literatur tradizio horren eta ahozkoaren ikerketei dagokiena. Honelakoak datoz hutsune horiek betetzera.

Azken kritikak

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Maddi Galdos Areta

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Aiora Sampedro

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Mikel Asurmendi

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak