kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Auto-stopeko ipuinak / Pako Aristi / Erein, 1994

Menturarekin jostatzen Itxaro Borda / Argia, 1994-11-06

Jakin badakigu, Pako Aristi urrestildarrak, Euskal Herria, kolore askotako coccinelle autoan zeharkatzen duela, eta agitzen zaiola noizean behin, herriko lautada hotzen bakardaderen arintzeko, kide baten edo bestearen stopean hartzeko. Autora igotzen zaizkionak suertez elekariak dira eta haien hitz bakoitzak memorian kokaturik, gero paper xuriaren gainean jartzea du lana Pako Aristik. Ez pentsa lan erraza denik. Instanteak, giroak, aitzineko oroitzapenak, memoria kolektiboa larrutzen duten minen oihartzunak, bitxikeriak, ankerkeria esplika-ezinak, jarrera sadikoak ekarri ditu Pako Aristik, Ereinek duela zenbait hilabete argitaratu dion ipuin bildumara.

Ipuinetarik gehienak “menturarekin” jostatzen dira, ezbeharrarekin, “azartarekin” testuan barna nonbait idatzirik den bezala; ordea “azarta” epaile doia aldiz “mii bat biloetarik tiraka” izkribatuak direlako irudipena ematen digute. “Azartaren menpean” uste da beti, gertakaririk ikaragarrienak direla nobela edo ipuingai, irakurlea desgostuaren hegian daldaraka ari delarik, literatur ekoizpen arras ona dela, telebistan edo zinean odola ixurtzen den bezala, idazleak irakurlaren sentimenduak nahasi nahi izan ditu, irakurlearen gogo lasaia inarrosi, erreala bilakatu, ahalezko ihes bideak eskainiz. Irrazionalitatearen garaian gaudela ahantz ez dezagu.

Bukatu baino lehen, jendarteako sadismo imaginarioaren literaturara pasatzeko Pako Aristik erabili duen hizkuntza aipatzeko genuke: nabaritzen zaio indao bat egin duela hitzak aukeratzeko unean, iparraldeko eta hegoaldeko erra-moldeen artean halako oreka “harrigarri” bat bilatuz. Hargatik, ipuin bat edo beste salbu, nork baliatuko ditu auto stopeko kondakizun hauek munduaren entelegatzeko.

Agian munduak ez du entelegatze premiarik, jasan baizik.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak