« Tradizioa duten ipuinak | Hustu ezin zen ganbara »

Zubi madarikatua / Jean Baptiste Etxarren-Lohigorri / Pamiela, 1993

Auritzeko zubia… Itxaro Borda / Argia, 1994-01-30

“Zubi madarikatua” elaberriaren bitartez, Jean Baptiste Etxarren-Lohigorri garaztar idazleak Auritze, Ibañeta mendi-maldan kasik lotan dagoen herriari bere obra eskaintzen diola erran genezake. Laminak dira, ixtorioaren abiapuntu nagusiak, eta memoria antzuetarik elkitzen dute Auritze, zuhiaren eraikitzearen fantasia dela medio. Gaurko errealitatea, xortaka ixurtzen da nobelako hostoetan, mila begi keinuren moldean. Hitz batez, hara non irrazionala Auritzeri jaukitzen zaiola, eta egunerokoa ez dela atzokoaren parekoa. Irrazionala zein heinetaraino onartzen duen jendeak agertzen du Etxarren-Lohigorriren nobelako kondalariak.

“Lehen Urbian”eko trama orekatua zen, eta “Zubi madarikatua” aldiz, desorekaren goraipamena baino ez da. Euskal jendartea betidanik izitarazten duen desorekaren salaketa bat gehiago ote honako liburu hau? Beude galdeak galde, eta ikus dezagun, lanean zehar altxatzen zaigun Nafarroa, bere plazer eta fobia guneetan tilingaturik, Zubia baino, Auritze dela nobelako pertsonaia bekaitza azpimarratzeko. Jendeen arteko aharrak lagun, laminen oparia. Itoizko urtegi polemikatsuan itorik bukatzen da.

Izkribatzaleak ongi erakusten digu, ez garela ez kolektiboki ez eta bakarki gai, hits izan arren hain razional eta koertzitibo eraiki dugun munduan irrazionalaren banpez sartzearen baietseko, sineskaitzak garela, utopiak ez duela gehiago gure naturan partzuergorik. Manera batez ere, podereek debekatzen digutela utopiazale ihardutea.

Bukatzeko erantsiko dugu, atseginez harrapatu ditugula Nafarroako eta Garaziko hitzak poetikoki jarriak nobelan barna. Eta ideia bat, irakurtzeko adinean diren Garaziko, Ortzaizeko, Bunuzeko edo Donapaleuko ikastolako haurrer luzatzeko lan hau presenta ona izan daitekeela. Utopiak iraun dezan…