kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Mozkor bat Sasirik-Sasi / Amos Tutuola (Maria Garikano) / Emak Bakia Baita-Pamiela, 1993

Hustu ezin zen ganbara Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1994-02-06

Gure Txirrita zenak bertsotarako bezala, Amos Tutuola idazle nigeriarrak kontakizun miresgarrietarako hustu ezinezko ganbara duela buruan, horixe da burura etorri zaidan lehen ideia Maria Garikanok txukun eta dotore euskaratu digun eleberri harrigarri honen irakurketa amaitu ostean.

Ez naiz ni, egia esan, tankera honetako istorio eta kontakizunen biziki zale, baina ez dut batere gaizki pasatu liburuan zehar agertzen diren pertsonaia fantastiko benetan bitxiak ezagutzen. Izan ere, sasirik sasi ezezik abentura harrigarriz harrigarri eta liluraz lilura ere jarraitzen baitio kontaketa honen irakurleak bere burua Jainkoen-Aita-Mundu-Honetan-Edozein-Gauza-Egin-Dezakeena izenez aurkezten duen protagonista nagusiari.

Tutuolaren etorri jariakor etengabeak erritmo bizia damaio kontaketari eta, Garikanoren itzulpenak batere eragozpenik ezartzen ez duenez, aitaren batean irakurtzen da kontaketa osoa, ohartu orduko. Bere buruari aspertzen ari den ala ez galdetzeko betarik ere ez du irakurleak; amaieran, jakina, soberan dago galdera. Nire kasuan behintzat, ezin esan arrasto handirik utzi duenik, denborapasa hutsa baino askoz gehiago izan denik, baina izan du, bai, bere grazia Afrikako egile honen idazkera bitxia ezagutzeak.

Maria Garikanok liburuaren hitzaurrean argitu duenez, ez zuen bere ama hizkuntzan idatzi Amos Tutuolak narrazio hau, ingelesez baizik, eta Faber & Faber argitaletxearen eskutik eman omen zuen argitara, 1952an. Besteak beste, Dylan Thomas eta Raymond Queneau-ren oniritzia jaso zituen berehala; lehenak erreseina laudoriotsua egin zion eta bigarrenak frantsesera itzuli. Orain dela 40 urte inguruko arrakasta harekin batera hasi zen Europa Afrikako literaturari ateak zabaltzen. Guri, berriz, itzulpen honi buruz ari garela, liburuaren kontrazalak dioena gogoratzea baino ez zaigu geratzen: “Ongi etorria izan bedi gure artera ere!”.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak