« Pitxi ederra, apaltasunez estalia | Tamaina ttikiko desertua, oasiz inguratua »
Speed gauak / Edorta Jimenez / Susa, 1991
This is Bilbo Itxaro Borda / Argia, 1992-01-19
Indautxu plazan, otsaileko gau batez, orduak, ezagutzen ez genuen norbaiten haiduru egonik, uka genuekeen Bilborekilako lehen txoke emozionala, eta Edorta Jimenezen “Speed gauak” liburua hartzean, iduripen bortitz horren oroitzapenaren nostalgia piztu zaigu.
Gauaren haragitik sortu jende bitxienen konpainian iragan ditugu berriro Bilbo mitiko hartako karrikak. Batzuen arabera Etxahun zaharra bera galdu zen burdinaren bihotzaren minean. Segur asko ziberotar ospetsuak bere gisako tribua bat aurkituko zuen, euriaren gerizapean.
Edorta Jimenezen nobela laster irakurtzen da, hiriak, hotzak hotzari, zeharkatzen diren abiaduran naski. Hizkuntza aldetik, batuaren eta bizkaitarraren arteko joko xotila gustatu zaigu, batak besteak lehertzeko ordez, abilki aberasten duela.
Erran beharra dago, nobelaren haria nahiko nahasia edo korapilatsua dela, hain erreala den Bilboren presentzia, idazleak zenarioaren irrealitateaz nolabait eztitu gogo balu bezala, barbariaren kontra. Gertatzen da, orrialdez orrialde, meandre ilhunetan urtzea ere, hain dira delirioaren kideko “Speed gauak”eko pertsonaiak, desertuko umezurtzak.
Nobelak badu lekukotasun kasi-soziologiko aire bat, baina ordea, irria maiz sortzen badaki, ematen duelarik, hasieratik bukaeralat, bilbotar Kamasutra kutsuko katalogo bat. Iduri du, urrunago joanez, heineko megapoletan perspektiba politikoak hain nabarmen ez edukiz, jendeak (nobelakoak) sexu harremanen zurrunbiloan murgiltzen direla, salbazioa (morala, eta, ekonomikoa) hortik etorriko bailitzaien.
Edorta Jimenezen nobela, azken urteotan euskaraz agertzen diren obren sailean koka dezakegu, desager edo amil zorian dagoen herriaren esperantza oihuen zerrendan. Liburuan ez zen deusik eskas, bakarrik zinezko speed errauts pixkat. Baina this is Bilbo.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez