susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Bizitzarekin solasean | Aro gogorrak lirikarentzat, oso gogorrak »

Neure lau urteko ibillerak / Jose Maria Etxaburu / Auspoa, 1988

Neure lau urteko ibillerak Josu Landa / Argia, 1989-05-14

“Auspoask duela zortzi bat urte ekindako liburu autobiografikoen sailak badu jarraipenik oraingoan ere. Hasiera hartan sekulako liburuak eman zituen argitara, eta beharbada azken aldian kaleratzen ari direnek ez dute haien tamainako lekukotasunik ezta balio literariorik ere, baina dudarik ez dago biografia intraszendenteenak ere merezi duela bere memori liburua.

Jose Maria Etxaburu ondarrutarrak kondatzen dizkigun “Lau urte” hauek 1936tik 1940ra bitartekoak dira. Fetxak ikusita, pentsa liteke gerra-kondakizunak izango direla, baina ez da halakorik. Hobe esanda, gerrari etengabe ihes egindako gizonaren istorioak aipatzen dira bertan. Izan ere, gaisoaldi batetik irten berria zelako Francoren tropak Euskadira iritsi orduko Etxaburuk mugaz bestaldera egin zuen hanka. Ipar Euskadin II. Gerra Mundialaren oihartzunak entzun zirenerako, berriz, gure protagonista berriz jaioterrira itzuli zen. Gerratik, beraz, oihartzunak besterik ez zaizkigu jasotzen liburuan. Ez dago lan-batailoirik, ezta gartzelaldirik ere orriotan. Guztiz berezia, bada, Etxaburuk bizitako esperientzia, gainerako liburuetan jasotakoari bagagozkio behintzat.

Liburua aurretik zatika argitaratua da “Zer” aldizkarian 1984-86 bitartean, eta hizkuntzari dagokionez garbizale amorratua dugu Jose Maria, esfortzurik haundiena erdal kutsuko hitzik ez sartzeari ematen dioten horietakoak. Narratzeko orduan egileari ez diogu iaiotasun berezirik aurkitu, baina honelakoetan gertatu ohi bezala, gertaerek eraman egiten zaituzte, eta erraz irakurtzekoa da. Esan bezala, guztiok animatu behar genituzke geure zaharrak beren memori liburuak idaztera, nahiz eta argitaratzeko ez izan. Horixe honelako guztietan bururatzen zaigun konklusioa.