« Bizitzarekin solasean | Aro gogorrak lirikarentzat, oso gogorrak »
Neure lau urteko ibillerak / Jose Maria Etxaburu / Auspoa, 1988
Neure lau urteko ibillerak Josu Landa / Argia, 1989-05-14
“Auspoask duela zortzi bat urte ekindako liburu autobiografikoen sailak badu jarraipenik oraingoan ere. Hasiera hartan sekulako liburuak eman zituen argitara, eta beharbada azken aldian kaleratzen ari direnek ez dute haien tamainako lekukotasunik ezta balio literariorik ere, baina dudarik ez dago biografia intraszendenteenak ere merezi duela bere memori liburua.
Jose Maria Etxaburu ondarrutarrak kondatzen dizkigun “Lau urte” hauek 1936tik 1940ra bitartekoak dira. Fetxak ikusita, pentsa liteke gerra-kondakizunak izango direla, baina ez da halakorik. Hobe esanda, gerrari etengabe ihes egindako gizonaren istorioak aipatzen dira bertan. Izan ere, gaisoaldi batetik irten berria zelako Francoren tropak Euskadira iritsi orduko Etxaburuk mugaz bestaldera egin zuen hanka. Ipar Euskadin II. Gerra Mundialaren oihartzunak entzun zirenerako, berriz, gure protagonista berriz jaioterrira itzuli zen. Gerratik, beraz, oihartzunak besterik ez zaizkigu jasotzen liburuan. Ez dago lan-batailoirik, ezta gartzelaldirik ere orriotan. Guztiz berezia, bada, Etxaburuk bizitako esperientzia, gainerako liburuetan jasotakoari bagagozkio behintzat.
Liburua aurretik zatika argitaratua da “Zer” aldizkarian 1984-86 bitartean, eta hizkuntzari dagokionez garbizale amorratua dugu Jose Maria, esfortzurik haundiena erdal kutsuko hitzik ez sartzeari ematen dioten horietakoak. Narratzeko orduan egileari ez diogu iaiotasun berezirik aurkitu, baina honelakoetan gertatu ohi bezala, gertaerek eraman egiten zaituzte, eta erraz irakurtzekoa da. Esan bezala, guztiok animatu behar genituzke geure zaharrak beren memori liburuak idaztera, nahiz eta argitaratzeko ez izan. Horixe honelako guztietan bururatzen zaigun konklusioa.
Kandelikara
Harkaitz Cano
Peru Iparragirre
Zoonomia
Nerea Arrien
Paloma Rodriguez-Miñambres
Itzalen distira
Arrate Egaña
Hasier Rekondo
Ene anaia femeninoa
Marina Tsvetaieva
Amets Iriarte
Zoonomia
Nerea Arrien
Maddi Galdos Areta
Ekaitza eta beste 34 ipuin
Kate Chopin
Paloma Rodriguez-Miñambres
Haragi hosto
Juan Ramon Makuso
Mikel Asurmendi
Azken etxea
Arantxa Urretabizkaia
Amaia Alvarez Uria
Mina hartzeko ere
Juan Luis Zabala
Paloma Rodriguez-Miñambres
Gezurra berdaderoa
Bertol Arrieta
Pako Aristi
Uda betea
Aritz Gorrotxategi
Jose Luis Padron
Basairisa
Louise Gluck
Aitor Francos
Sortaldekoak
Hedoi Etxarte
Mikel Asurmendi
Lagun minak
Jon Benito
Asier Urkiza