« Telemake | Serafin Baroja »
Argi bila / Xabier Galarreta / Txertoa, 1988
Argi bila Dabid Zuazalde / Argia, 1989-02-19
Azken hamar urteotako literaturaren, batipat, narratibaren ezaugarrietako bat esperimetalismoa bazter uztea izan da. Sinbolikoki, Atxaga Obabara igotzea eman dezakegu mugarritzat, horrez geroztik euskal idazleen artean inor gutxi ausartuko bait da arriskugarri daitezkeen hizkuntz eta narrazio esperimentuak egiten (famatuen artean K. Izagirre salbuespen eta R. Saizarbitoria mutu).
Ez dugu hori txarra denik esan nahi, jorratutako ildoetatik abiatzea bidea xamurrago eta emaitzak ere handiago egiten baititu, baina horrek ere badu bere ordaina: uniformetasun gehiegi eta epe ertain eta luzera aurrerapenik egiteko aukerarik ez betiko bideetan tematzen bagara.
Kasuan kasuko balorazioak egin beharko dira, alde on eta kaxkarrak neurtu, baina gure lagun batek esaten duen legez nobela onekin batera nobela ausart erratuak ere behar ditugu. Alderdi honetatik, behar baino arreta gutxiago jaso dute azken urteotan plazaratu zenbait idazleek (Joxan Agirre eta Luis Daniel Izpizua datozkigu orain burura). Alabaina, ezin ukatu beste hainbaten bidea bakarti ezezik antzu ere izan daitekeela (Iñaki Garmendia eta Ander Iturriotz aipatuko genituzke, barkazioarekin eta eta inor mintzeko asmorik gabe).
Guzti hau zertara datorren? Xabier Galarreta ipuin liburu hau ere, esperimentatzale bide horretan barrena abiatzen delako. Zaila da epairik ematea, arraroa baita liburua. Esan genezake gehiago direla seguru asko okerrak eta makurrak ondo asmatuak baino. Hizkuntzan ere, huts larregi eta larriak somatu dizkiogu. Hala ere, ausartu egin da, eta hori du aipagarri. Idazle gehienak (kolore guztietakoak bestalde) adar biko arbolaren gerizpean (exotismo-ruralismo) dauden honetan, abiatuko ahal da beste inor bide ilun ezezagunetatik!
Azkenik, bitxikeria gisa, Koldo Jimenez de Aberasturi editoreak egin duela hitzaurrea. Euskaraz jakin ez eta itzuli egingo zioten; ondo. Baina galdetzen dugu, nola komenta dezake irakurri ezin izan duen idazlana?
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo