susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Aire neurtuak | Gorrotoa Lege »

Euzkadi merezi zuten / Koldo Izagirre / Hordago, 1984

Euzkadi merezi zuten Iñaki Kamino / Argia, 1984-11-11

Koldo Izagirreren lehen nobela kaleratu da oraintxe. Hordagok argitaratu du aurten hain larri dabilen arren. Nobela ez da eskuarki idaz daitezkeenetakoa, idazleak adituz edota irakurriz dituen berriak eta gertaerak baitira nobela osatzen duten habe nagusiak, ezagutu gabeko garai batzutako bizikizunak direla esan liteke. Garai hartako datu objetiboen bilketa ere antzeman daiteke (kotxeen piezak, baserri izenak e.a.) Idazlearen irudimenak sekuentzia batzu lotzen ditu, gerraurrean eta gerra garaiean bertan jazo bide zirenak, berak landu eta egokituak, edota agian asmatuak. Puskaka doa nobela, egun diferenteetako sekuentziak tartekatuz, bataio bat dela, halako eskontza, honelako alarguntza, Ameriketara biajea, Ameriketatik itzulitakoaren porrot itzela, hirian izandako aurreneko autoak sortutako xarma eta erakarria, baserrira argia aurreneko aldiz iritsi zenekoa, Txirritaren ateraldi zerbait, sekuentziaren hariarekin lotzen diren orduko bertsoen lerroak, errepublikanoen mitinak, kaleetako manifestazioetan isuritako odola, apaizen jokabidea, mutiko gazteen ibilerak, beren aurreneko lan soldatadunak, gerra garaiko traizioak, erreketeen mugimenduak Oiartzun inguruko mendiak barna, sagardotegietako afari legeak, orduko lanak, tresnak…

Pasaia inguruan gertatzen dira gehienak, protagonistak ere garai hartan han bizi eta ibiltzen zirenak baitira. Garai hateko gizartearen deskrizio laburra egiten da nobelan, idazleak printzaka egoera eta jazokera batzu aukeratu ditu nahi duen mundua guri agertzeko. Puskaka egina izateak hariak lotzera garamatza, famelien loturak azalduz doaz, biajeak, ideologiak eta etxe barneko gertakizunek eskema antzeko zerbait eskaintzen digute eta azkenean historiaren nondik norakoaz jabetzen gara. Ez da, baina, hau inportanteena, orduko gizartearen islada baino, horregatik, nobela osatzen duten puskak osoro ordenatzen ez baditugu, hurrenkeraz jabetzen ez baldin bagara, ez dugu anitz galduko, nobela hau sekuentzia bakoitzak mamitzen baitu, gertakizun bakoitza baita orduko gizarte eta egoeraren esplikagarri. Bestalde idaztankeraren aldetik, joera zaharren zale ageri da egilea. Ez da asko Gasteizko aldizkari batean egungo narradore gazteek ongi narratzen ez zekitela esaten zen. Kasu honetan idazlea kontaeraz arduratu da, eta forma bat baino gehiago landu du kontatzeko.

Dudarik ez, hizkuntzak bere inportantzia du nobelan zehar.