« Oraingo nobela historiko bat | Euzkadi merezi zuten »
Aire neurtuak / Luis Mari Mujika / Luis Haranburu, 1984
Aire neurtuak Iñaki Kamino / Argia, 1984-10-07
Kritiko askok baztertuta dagoen idazle honek 83. urteko “Lizardi saria” irabazi zuen lan honekin. Olerti neurtua da izenburuak berak dioen bezala, gaur egun hain bajutik dabilena. Lau zati liburuak, eta lauetan antzeko gaiak darabiltza egileak, bera zartatu eta aldi berean sor-gor uzten duten gaiak: denboraren joan etengabea, naturarengan oharmen egitea, ihesi joan garaien min gazia e.a. Elemenduak ere halakoak ditugu: olatua, gaua, erreka, negua, udaberria, ihi makurtuak eta edozein gogai iradokitzeko gai diren izadiko hainbat eta hainbat elemendu. Naturan isladatzen du olerkariak giza-samina, lehenengo pertsona baita hain zuzen liburuan nagusi. Liburuan olerki asko eta asko ditugu, batzu luze samar, gehienak motzak. Luzeen artean aurkitzen dira olerki ederrenak, hauetan narratibotasuna handiagoa bada ere, motzetan, kontzeptualagoetan alegia, oso mami gutxi dastatzen du irakurleak, motzegi gertatzen zaio, izan ere luzeagoetan gogaia apainduko duten irudi ugari dugu, eta motzetan irudi gutxi sartzeko aukera dago. Bestalde motzen kopurua oso handia da. Gai antzekoa dutenez errepikakor gerta daiteke ere, eta irudi eta metaforetan aski urri daude olerki hauek, horregatik diogu atseginagoak egiten direla luzeak “Kantu urkatua bidean” esaterako, esan beharra baitago anitzetan lortzen duela idazleak irakurlea olerkien irrikitan jartzea hain baitira batzu eder. Gaiaren kontuarekin amaitzeko hona hemen liburuaren funtsa eman diezagukeen olerki bat: “Bai, nire ezagumenaz, / nire kontzientziaz / natura oharmen bihurtuta”.
Formaren aldetik neurketarako ohizkoak diren baliabideak: zaida-dabila paragogeak e.a. Bada bestalde eta hain topikoa izaki esateagatik lotsatu arren ahaztu nahi ez genukeen beste puntua: neurtzeak eta mugatzeak dakarren erritmoa eta aditz eta beste elemenduen elipsiak olertiari damaion musikalidadea. Olerkia kantagai bihurtuko da hainbestetan, ezin kanta gabe irakurri hain baita erritmoa nabari. Olerti neurtua aldez aurretik eta sistemaz zapuzten den herri honetan olertiari dagokionez aurrekontzeptu gehiegi dago zoritxarrez, baina hemen dugu Luis Mariren lana irakurgai eta kritikagai. Lehen aipatu errepikakortasuna nabaria bada ere, ezin ukatuzkoa da poeta erneak Urumean arraunean dabiltzan gazteen azantzak jasotzeko duen olerti doaia, bere joran eta samin gaziak izadian isladatzeko duen joera. Hitzaurrean esaten den bezala ohizko bere metafora mundua urritu egiten da liburu honetan.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera