« Zahar eleberrituak | Kronika ipuinka »
Bazterrekoak / Xabier Aldai / Susa, 2000
Bizitzaren bazterrean geratzen diren kontuak Estibalitz Ezkerra / Euskaldunon Egunkaria, 2000-12-09
Zazpi urte igaro dira Xabier Aldaik Bala zeru urdina izeneko poema liburua kaleratu zuenetik. Hala ere, denbora horretan Azpeitikoa ez da geldirik egon, eta horren adibide dugu argitaratu duen azkena: Bazterrekoak ipuin bilduma. Aipatu berri dugun poema liburua bezala, Bazterrekoak Susa argitaletxearen babesean kaleratu du Aldaik. Autorearen eta argitaletxearen arteko lotura aspaldikoa da. Lubaki Banda literaturaren barruan haien txokoa bilatzen zuten gazte batzuen bilgune bihurtu zenean —Aldai bera gazte horietako bat zen—, Susa aldizkariak bere azpiegiturak gazte horiei eskaini zizkien, haien literatur ametsak egia bihur zitzaten.
Gogortasuna eta nostalgia
Urteak aurrera doaz, eta gauzen estatusa ere aldatzen da. Susa aldizkaria desagertu egin zen, eta Lubaki Banda desegin. Hala ere, hazia ereinda zegoen. Bandako kideetatik liburu bat argitaratzera ausartu zen lehena Aldai izan zen, eta obra hartan jadanik suma zitekeen gazte hark errealitatearen inguruan zuen ikuspegia: gogorra, baina, era berean, nostalgiaz betea. Nostalgia atzean gelditzen den haurtzaroarekiko, eta baita gaztetan amestu bai, baina behin heldu bihurtuta, sekula ezagutzera heltzen ez garen mundu idiliko horrekiko. Zentzu horretan, Bazterrekoak ipuin liburuarekin ildo bera jarraitzen duela esan genezake. Liburua aurkeztu zuenean Aldaik berak esaten zuen obran une hauetan landutako ipuinak jaso dituela, eta berriago batzuekin tartekatu dituela.
Hamahiru ipuin
Guztira 13 ipuinek osatzen dute liburua, eta, izenburuak dioen bezala, bizitzaren bazter batetik idatzi ditu Aldaik. Azken finean, bizitza errepide luze eta zabal bat da, eta une oro autoak batetik bestera ibiltzen dira. Autorea espaloietako batean aurkitzen da, autoen mugimenduei beha. Baina idazlea berehala ohartzen da behin igarota, auto horiek ez direla berriro abiapuntura itzultzen. Urruntasunean galtzen dira behin betirako.
Hala ere, oroitzapenek bizirik dirauten bitartean, une horiek gogoan izango ditugu. Gauza bera gertatzen da haurtzaro eta nerabezaroarekin. Garai haietako inozentzia urteek ematen duten esperientziarekin lohitzen dira, eta errealitatea bera eraldatzen da.
Umeak eta antiheroiak
Esaerak dio umeek, mozkortiek eta zoroek beti egia diotela. Baina, era berean, umeak dira izakirik krudelenak. Krudelak errealitatea den modukoa deskribatzen dutelako, begietan estalkirik ez dutelako. Gauza bera gertatzen da antiheroiekin, gizarteak nahi ez dituen pertsonaia frakasatu horiekin. Biak bildu ditu idazle azpeitiarrak bere ipuin bilduma honetan, eta errealitatearen deskribapen samina da berak dakarrena. Samina mugarik gabe bizitzeko gogoari oztopo ugari jartzen zaizkiolako. Samina nahiz eta ikusi ez, Alemaniako hesiak bere hartan dirauelako. Samina lehen maitasunak min handia ematen duelako. Samina garai batean irabazitakoa berehala ahazten delako.
Liburua harri bat balitz, Xabier Aldai hargina litzateke, eta ipuinak, harrian bertan zizelkaturiko istorioak. Istorio laburrak, baina benetako harribitxiak dira. Kolpeka idazten du azpeitiarrak, kemenez, eta ipuin horien aurrean irakurlea ezingo da modu pasibo batean gelditu. Bizitza ez baita beti arrosa kolorekoa.
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi
Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez
Jon Jimenez
Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Nagore Fernandez
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria