kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Hollywood eta biok / Javi Cillero / Alberdania, 1999

“B” serieko pertsona eta pertsonaiak Josu Zuberogoitia / Euskaldunon Egunkaria, 1999-07-03

Bai, “B” serieko pertsonak eta pertsonaiak, baina ez dadila inor beldurtu zinemaren azpi-atal hori aipatu dudala eta. Baina koka dezagun idazlea honetaz guztiaz jardun aurretik. Javi Cillero Goiriastuena 1994an hasi zen ezagun izaten euskal literaturan Eddy Merckxen gurpila kontakizunak, argitaratu zuen lehenak, urte hartako Lizardi saria jaso baitzuen. Harrez gero hainbat idazleren literatura euskaratzeaz gain, tartean Mark Twainen Hadleyburg usteldu zuen gizona, Roald Dahlen Atzekoz aurrera hitz egiten zuen apaiza, Charles Dickensen Garai latzak edo Ernest Hemingwayren Francis Macomber eta beste zenbait ipuin, antzerkia eta kronika ere jorratu ditu bilbotar ibiltari honek. Egun Suitzako Geneva hirian bizi da Nazio Batuen Erakundearentzat itzultzaile lanak egiten eta lehenago Estatu Batuetako Reno hirian ere egon zen, Basques Studies Program-en euskal literatura jorratu baitzuen han. Liburu honetan argi ikus daiteke hiri horren eta Estatu Batuen eragina. Hollywood eta biok lanari dagokionez, irakasle katedradun zein kritiko batzuen lana batere maite ez duela argi uzten digun hitzaurreko bortitz batez hasten du Cillerok liburua. Ondoren, hogeita zortzi istoriotxo aurkituko ditu irakurleak. Istorio txiki horiek guztiak bloke nagusi bitan bereiz ditzakegu. Alde batetik, erreflexio pertsonalen antzekoak diren testuak ditugu, eta horietan Cillerok, filosofiaren balioaz, inkomunikazioaz edo euskaltzain batzuen ustezko merituei buruz diharduten istoriotxoak kontatzen dizkigu. Beste aldean, klabe zinematografikoa ardatz hartuta landu dituen ipuinak daude.

Itxura batean elkarren artean oso desberdinak direla istorioak pentsa dezake irakurleak. Bilboko auzune proletarioetatik ekin Renoko basamortu eta kasinoetan kokatu gaitu, Baiona Ttipitik ere igaro ondoren. Tratamenduan aitzitik, bat egiten dute istoriook. Eta zinema gogora ekarriz egiten dute. Izan ere, flash back-aren eta elkarrizketen erritmoaz egiten dituen erabilpenetan zinemako kameraren mugimendua irudika lezake irakurleak. Azkenengo sekuentzia, eta era berean ipuinaren amaiera, itzalpean uzten duen kamera litzateke era horretan, ikusle eta irakurle suertatzen garenon jarrera pasiboa apurtuz.

Pertsonaien tratamendura jo dezagun. Zinemaren glamourrarekin zerikusi gutxi duten pertsonaiez osatuta dago Hollywood eta biok liburua. “B” serietik pasa ezin duten pertsonak pertsonaia egin ditu. Hainbat aurkitu ditugu Cilleronen lanean, zalditik jaitsi eta aldageletara joan ondoren, aktore nagusiari begiratzen dioten pertsonaiak, izarra autografoak sinatzen dagoen bitartean. Edo gizarteak beheko pisuan kokatu duen agure bohemioa, espetxealdi luzetik askatasuna lortu berri. Pertsona pertsonaia eginda, “B” serietik atera ezinik osatu ditu protagonistak.

Liburu honetan beste zerbait ere bada azpimarragarria. Nabarmena. Hollywood eta biok-en Javi Cillerok han-hemenka zinemari eta literaturari egiten dizkien erreferentziak hain zuzen ere. Liburua irakurri eta orrialdeak pasa ahala, begien aurretik igaroko zaizkigu Michael Curtizen Casablanca filmako Sam, Jorge Luis Borges, James Cagney, Franz Kafka, William Shakespeare eta Humphrey Bogart. Literatura batetik eta zinema bestetik hartu ordez, bien artean fusio antzeko bat sortu du Cillerok. Desberdintasunak desberdintasun izango dira. Baina, irudi bakar batek ehun hitzek baino gehiago balio badu, ziur biek batera oraindik gehiago balioko dute.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak