« Neokostunbrismoa | Brecht-en mamuak »
Hollywood eta biok / Javi Cillero / Alberdania, 1999
“B” serieko pertsona eta pertsonaiak Josu Zuberogoitia / Euskaldunon Egunkaria, 1999-07-03
Bai, “B” serieko pertsonak eta pertsonaiak, baina ez dadila inor beldurtu zinemaren azpi-atal hori aipatu dudala eta. Baina koka dezagun idazlea honetaz guztiaz jardun aurretik. Javi Cillero Goiriastuena 1994an hasi zen ezagun izaten euskal literaturan Eddy Merckxen gurpila kontakizunak, argitaratu zuen lehenak, urte hartako Lizardi saria jaso baitzuen. Harrez gero hainbat idazleren literatura euskaratzeaz gain, tartean Mark Twainen Hadleyburg usteldu zuen gizona, Roald Dahlen Atzekoz aurrera hitz egiten zuen apaiza, Charles Dickensen Garai latzak edo Ernest Hemingwayren Francis Macomber eta beste zenbait ipuin, antzerkia eta kronika ere jorratu ditu bilbotar ibiltari honek. Egun Suitzako Geneva hirian bizi da Nazio Batuen Erakundearentzat itzultzaile lanak egiten eta lehenago Estatu Batuetako Reno hirian ere egon zen, Basques Studies Program-en euskal literatura jorratu baitzuen han. Liburu honetan argi ikus daiteke hiri horren eta Estatu Batuen eragina. Hollywood eta biok lanari dagokionez, irakasle katedradun zein kritiko batzuen lana batere maite ez duela argi uzten digun hitzaurreko bortitz batez hasten du Cillerok liburua. Ondoren, hogeita zortzi istoriotxo aurkituko ditu irakurleak. Istorio txiki horiek guztiak bloke nagusi bitan bereiz ditzakegu. Alde batetik, erreflexio pertsonalen antzekoak diren testuak ditugu, eta horietan Cillerok, filosofiaren balioaz, inkomunikazioaz edo euskaltzain batzuen ustezko merituei buruz diharduten istoriotxoak kontatzen dizkigu. Beste aldean, klabe zinematografikoa ardatz hartuta landu dituen ipuinak daude.
Itxura batean elkarren artean oso desberdinak direla istorioak pentsa dezake irakurleak. Bilboko auzune proletarioetatik ekin Renoko basamortu eta kasinoetan kokatu gaitu, Baiona Ttipitik ere igaro ondoren. Tratamenduan aitzitik, bat egiten dute istoriook. Eta zinema gogora ekarriz egiten dute. Izan ere, flash back-aren eta elkarrizketen erritmoaz egiten dituen erabilpenetan zinemako kameraren mugimendua irudika lezake irakurleak. Azkenengo sekuentzia, eta era berean ipuinaren amaiera, itzalpean uzten duen kamera litzateke era horretan, ikusle eta irakurle suertatzen garenon jarrera pasiboa apurtuz.
Pertsonaien tratamendura jo dezagun. Zinemaren glamourrarekin zerikusi gutxi duten pertsonaiez osatuta dago Hollywood eta biok liburua. “B” serietik pasa ezin duten pertsonak pertsonaia egin ditu. Hainbat aurkitu ditugu Cilleronen lanean, zalditik jaitsi eta aldageletara joan ondoren, aktore nagusiari begiratzen dioten pertsonaiak, izarra autografoak sinatzen dagoen bitartean. Edo gizarteak beheko pisuan kokatu duen agure bohemioa, espetxealdi luzetik askatasuna lortu berri. Pertsona pertsonaia eginda, “B” serietik atera ezinik osatu ditu protagonistak.
Liburu honetan beste zerbait ere bada azpimarragarria. Nabarmena. Hollywood eta biok-en Javi Cillerok han-hemenka zinemari eta literaturari egiten dizkien erreferentziak hain zuzen ere. Liburua irakurri eta orrialdeak pasa ahala, begien aurretik igaroko zaizkigu Michael Curtizen Casablanca filmako Sam, Jorge Luis Borges, James Cagney, Franz Kafka, William Shakespeare eta Humphrey Bogart. Literatura batetik eta zinema bestetik hartu ordez, bien artean fusio antzeko bat sortu du Cillerok. Desberdintasunak desberdintasun izango dira. Baina, irudi bakar batek ehun hitzek baino gehiago balio badu, ziur biek batera oraindik gehiago balioko dute.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo