kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Erdi guneak / Ur Apalategi eta Unai Goieaskoetxea / Maiatz, 1995

Idazle izatearen abentura Mikel Aldalur / Euskaldunon Egunkaria, 1996-02-03

Ur Apalategi eta Unai Goieaskoetxea gazteek idatziriko lehen olerki liburua da hau. Irakurketari ekin aurretik badakigu, beraz, ezohikoa dela esku artean dugun poemarioa. Bi idazle biltzen baitira orriotan, bi idazteko modu desberdin. Hori da liburuak dakarkigun lehen ezustekoa. Gero etorriko dira gainerakoak.

Hitzaurrean bertan lotzen gaitu lehen ezustekoak, “gizakia eta Su ta Gar-en entzule ertaina bereizten dituen amildegia” aipatzean. Bitxia gertatzen da bost orrialdeko hitzaurrea, gerora liburua izango denaren aurrikuspena. “Ixiltasuna poesiarik gorena da” dioten hitzekin hasten da poemarioa, egileek, isiltasuna hautsiz, poesiatik urruntzen doazen konzientzia izango bailuten. Ur-en eskutik datoz lehenengo poemak. Eguneroko irudiak plegatzen ditu Ur-ek olerkiotan: “Elur malutek Baiona estali zuten goizalde ilun hura / Saxofoi ikasketak ahanzteko baimena lortu nuen unea / Lehen musua / Lehen maitemintzea eta lehen gorrotoa / Marino Lejarretak tourrean irabazi zuen etapa hura”. Baina irudi hauekin batera, intimitatearen esplorazio bat eta poesiaren izaerari buruzko galdeketa da bere lana. Egileak berak aitortzen du: “Gaur egun denbora dirua dela badakizu, / ondorioz poesia ere errentablea bilakatu behar da / irakurtzen xahutu duzun denbora / prezios horren errentagarritasun intelektualaz / komentzitu behar duzulako zeure burua. / Ez baita gauza errexa onartzea liburu txar bat erosi duzula edo autoreak / denbora galerazten dizula bere lelokeriekin”.

Hurrengo poemak bien artean idatziak dira. Unaik eskaintzen dizkigun azkenengo poemak lotzera datozen hiru poema hain zuzen ere. Unairen poemak laburrak dira, estilo berri bat dakarkigutenak. Bitxiak. Baina era berean gogoetan murgilduak hauek ere, estiloan baino gehiago esan beharrekoan sakonduz, “bere etxetik ateratzen den jendea egunaren objetu bat bihurtzen da” edo “gitarra jole bat kalean. Kalean dagoelako gitarra jole” bezalako ahapaldiekin. Euskalki ezberdinak nahasirik agertzen dira azken poema hauetan, ahalegin berezirik gabe, bizitzaren denborari hitzak emanez: “Ikuspuntu guztietatik begiratu aukeratutako hitza. / Eta gero emaizkiozu ederki doazkion hitz guztiak, bere / inguruan idatziz”. Hori da azken batean Unaik egiten duena. Bizitzaren eguneroko gertaerak singularizatu, bere orokortasunetik atera eta hitzez jantzi.

Irakurle eta idazlearen artean poesian distantzia handia dagoela iritzita, bien arteko zubia egitea, bi irlaren batuketa egiten saiatzea izan dute helburu Iparraldeko bi gazteek. Bidean, nabari izan zaie Bordeleko unibertsitateko idaz-tailerran erabili dituzten tekniken eragina. Idazketa automatikoa eta surrealisten teknikak erabiliz, idazle izatera jolastu dira. Ez da ziurrenik maisu lana izateko deitua den liburua, baina poesia liburu batean aurkitzea gustatuko litzaiekeena idatzi nahi izan duten bi adiskideren abentura da honakoa. Bi idazle gazte. Gazte direlako idazten. Nigarrez. “Eta ez dago munduan / malko horrek daraman / sutea itzal dezakeen surik”.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak