kritiken hemeroteka

8.487 kritika

« | »

Eztia eta ozpina / Patxi Zubizarreta / Alberdania, 1994

Gotik behera eta barrutik kanpora Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1995-03-26

Oso gustora hasi nintzen liburu han irakurtzen. Lehen ataleko lehen kapitulua —“Urruneko pikoak”— oso ederra iruditu zitzaidan. Bikaina. Erritmo ezti eta patxadatsuz kontatzen dizkigu hor Patxi Zubizarretak Marokkotik ihes egin nahi duen Selim Al-Qadi gaztearen gora-beherak. Ezezaguna zaigun mundu bat jartzen digu begien aurrean idazle ordiziarrak, eta ez da, hala ere, hori bere meriturik handiena, kontaketa eramateko duen modu leun, gozo eta ederra baizik.

Lehen ataleko bigarren kapitulua —“Bertaratu eta…”— pixkatxo bat kaxkarxeagoa iruditu zitzaidan. Gertakarien erritmoa biziagoa da, baina ez du —horrexegatik beharbada— lehen atalak adinako edertasunik. Eta badu beste akats bat ere, kontaketatik urrunago sentiarazi ninduena. Selim eta Estherren arteko amodioaren gozotasun nire ustez gehiegizkoa, aukeran ederregi eta ez oso sinesgarri egin zaidana.

Liburuko protagonista nagusia den Selimen berri zuzenik ematen ez duen bigarren ataleko lehen kapituluak —“Iraganaren katea”— are gehiago urrundu ninduen kontaketatik. Gehiago esango nuke: liburutik kanpora atera ninduela sentitu nuen. Bi motiborengatik: Estherren gora-beherak ez zitzaizkidalako Selimenak bezain interesgarriak iruditu, eta, batez ere, gora-behera horiek ez zirelako bat etortzen narrazioaren ordura arteko giro eta tonu nagusiarekin. Beste zuhaitz baten adarrak ziren haiek.

Azkenik, “Ttipi-Ttapa” aldizkariko elkarrizketa apokrifoa den bigarren ataleko bigarren kapitulua ere —“Bidasoako paterak”— kontaketa nagusitik kanpo zegoela iruditu zitzaidan, eta epilogo gisa baino ezin zela hartu, ez beharbada guztiz desegokia, oso sinesgarria ez izan arren irudimenez landua eta keinu ugariz josia baitago.

Oso gustora hasi eta gero behera erori zaidan narrazioa da, beraz, Patxi Zubizarretaren “Eztia eta ozpina”, barru-barruan sarrarazi eta gero kanpora egotzi nauena, nahiz eta oso-osorik —hasieratik bukaeraraino dena bat da horretan behintzat—, prosa ederrez eta txukun-txukun kontatua dagoen, eta tarteka-marteka —liburu guztian zehar hori ere— pasarte benetan eder eta aberatsak irakurtzeko aukera ematen duen (142. orrialdean errealitatea eta unaifrakak konparatuz idatzitakoa, esate baterako). Badu derrigor aitortu beharreko beste meritu bat ere liburuak: azken orduko albiste eta errealitateekin lotutako aipamenak oso egoki txertatu ditu narrazioan Zubizarretak (Miarritzeko Goi Bileraren eta La Negresse auzoaren aipamena, esate baterako, 143. orrrialdean). Izan ere, ofizio eta sentiberatasun handiko idazlea baita, dudarik gabe, Patxi Zubizarreta, eta liburu honetako orri guztietan ere nabari da hori, nahiz eta narrazioaren bilakaerak, lehen azaldu dudan legez, kontaketatik pixkana-pixkanaka urrundu egin nauen.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak