kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Eztia eta ozpina / Patxi Zubizarreta / Alberdania, 1994

Gotik behera eta barrutik kanpora Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1995-03-26

Oso gustora hasi nintzen liburu han irakurtzen. Lehen ataleko lehen kapitulua —“Urruneko pikoak”— oso ederra iruditu zitzaidan. Bikaina. Erritmo ezti eta patxadatsuz kontatzen dizkigu hor Patxi Zubizarretak Marokkotik ihes egin nahi duen Selim Al-Qadi gaztearen gora-beherak. Ezezaguna zaigun mundu bat jartzen digu begien aurrean idazle ordiziarrak, eta ez da, hala ere, hori bere meriturik handiena, kontaketa eramateko duen modu leun, gozo eta ederra baizik.

Lehen ataleko bigarren kapitulua —“Bertaratu eta…”— pixkatxo bat kaxkarxeagoa iruditu zitzaidan. Gertakarien erritmoa biziagoa da, baina ez du —horrexegatik beharbada— lehen atalak adinako edertasunik. Eta badu beste akats bat ere, kontaketatik urrunago sentiarazi ninduena. Selim eta Estherren arteko amodioaren gozotasun nire ustez gehiegizkoa, aukeran ederregi eta ez oso sinesgarri egin zaidana.

Liburuko protagonista nagusia den Selimen berri zuzenik ematen ez duen bigarren ataleko lehen kapituluak —“Iraganaren katea”— are gehiago urrundu ninduen kontaketatik. Gehiago esango nuke: liburutik kanpora atera ninduela sentitu nuen. Bi motiborengatik: Estherren gora-beherak ez zitzaizkidalako Selimenak bezain interesgarriak iruditu, eta, batez ere, gora-behera horiek ez zirelako bat etortzen narrazioaren ordura arteko giro eta tonu nagusiarekin. Beste zuhaitz baten adarrak ziren haiek.

Azkenik, “Ttipi-Ttapa” aldizkariko elkarrizketa apokrifoa den bigarren ataleko bigarren kapitulua ere —“Bidasoako paterak”— kontaketa nagusitik kanpo zegoela iruditu zitzaidan, eta epilogo gisa baino ezin zela hartu, ez beharbada guztiz desegokia, oso sinesgarria ez izan arren irudimenez landua eta keinu ugariz josia baitago.

Oso gustora hasi eta gero behera erori zaidan narrazioa da, beraz, Patxi Zubizarretaren “Eztia eta ozpina”, barru-barruan sarrarazi eta gero kanpora egotzi nauena, nahiz eta oso-osorik —hasieratik bukaeraraino dena bat da horretan behintzat—, prosa ederrez eta txukun-txukun kontatua dagoen, eta tarteka-marteka —liburu guztian zehar hori ere— pasarte benetan eder eta aberatsak irakurtzeko aukera ematen duen (142. orrialdean errealitatea eta unaifrakak konparatuz idatzitakoa, esate baterako). Badu derrigor aitortu beharreko beste meritu bat ere liburuak: azken orduko albiste eta errealitateekin lotutako aipamenak oso egoki txertatu ditu narrazioan Zubizarretak (Miarritzeko Goi Bileraren eta La Negresse auzoaren aipamena, esate baterako, 143. orrrialdean). Izan ere, ofizio eta sentiberatasun handiko idazlea baita, dudarik gabe, Patxi Zubizarreta, eta liburu honetako orri guztietan ere nabari da hori, nahiz eta narrazioaren bilakaerak, lehen azaldu dudan legez, kontaketatik pixkana-pixkanaka urrundu egin nauen.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak