kritiken hemeroteka

8.121 kritika

Azken kritikak

« | »

Katedrala / Raymond Carver (Juan Mari Mendizabal) / Elkar, 1993

Xumea baina ona Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1993-11-14

Egunerokotasun arruntaren xehetasunetik abiatuta bizitzari buruzko gogoeta poetikora eramaten duten koadro xume baina onak dira Carverren ipuinak, liburu honen barruan irakur daitekeen “Gauza xumea baina ona” ipuineko gozogilearen lanaren antzera. Azken muturreraino eramandako egoera bitxi eta harrigarrien ordez, indar eta dohain berezien jabe diren pertsonaia liluragarrien ordez, aparteko ezer ez duten egoera eta pertsonaiak aurkezten dizkigu, xume-xume, “Katedrala-ren” egileak, eta idazkera lasai, pausatu eta leunez poesiaren distira jalgiarazten die, ez dakigu oso ondo nola; izan ere, irakurleari ez baitzaio erraza idazleak indar hori nondik eta nola atera duen jakitea. Idazkera eta kontakera erabat gizakoia da Carverrena, apala eta zintzoa, giza-bizitzak dituen gora-behera ez beti oso logiko eta ulergarriei estu lotua. Hori izan daiteke agian, sekreturik izatekotan, bere sekretua.

Carverren ezer irakurri aurretik, behin eta berriz abisatu zidaten ez espero izateko amaiera bizi eta harrigarririk, amaierak errematerik gabekoak zirela, amaierek, ipuinak itxi beharrean, zabal-zabalik utzi ohi zituztela. Eta egia da, bai, askotan istorioa amaitu gabe geratzen dela, gero zer gertatuko ote zen jakinminez utzi ohi duela Carverrek irakurlea ipuinaren amaieran. Baina ezin da ukatu, hala ere, zama poetiko handia ezartzen diela amaiera zehazgabe horiei idazle estatubatuarrak. “Lumak” ipuineko Jackek Bud eta Ollaren etxetik nola itzuli zen gogoratzen duenean, “Bitaminak” ipuineko kontalariak, etxeko botika armarioan aspirina bila hasi eta dena erortzen zaiola ikusirik, “Ez zitzaidan axola. Gauzek erortzen segitu zuten” dioenean, “Sukarra” ipuineko Carlylek Webster senar-emazteak beren kamioneta traketsean urruntzen ikusten dituenean, “Kabestrua” ipuineko Margek Minesotako familiak aldegin eta gero haien gela garbitzera joan eta kabestrua aurkitzen duenean… Carverren ipuinen amaieretan, oro har, irakurleak giza-bizitza guzti-guztiontzat ezinbestekoak diren porrotez eta tristura sentimendu sakonez ehundutako ilusio faltsua dela gogoratzen du, ez etsipenez ordea, tristura horretan bizitzen jarraitzeko indar berriak atxikiz baizik, bizitzarako lehen baino helduago, zailduago eta prestatuago sentituz.

EEBBetako idazleekin baino Europakoekin sarriago sentitu dudan zirrara da goian aipatutako hori. Patrick Modiano eta Miguel Sanchez Ostiz irakurtzen sentitutakoen antzekoa beharbada, Carverren idazkera hauenaren aldean ezberdina izan arren.

Azken kritikak

Alaska
Castillo Suarez

Irati Majuelo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña

Jon Martin-Etxebeste

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak