« Poeta gazte baten ikuspegia | Ipuin bat nola idatzi behar den »
Katedrala / Raymond Carver (Juan Mari Mendizabal) / Elkar, 1993
Xumea baina ona Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1993-11-14
Egunerokotasun arruntaren xehetasunetik abiatuta bizitzari buruzko gogoeta poetikora eramaten duten koadro xume baina onak dira Carverren ipuinak, liburu honen barruan irakur daitekeen “Gauza xumea baina ona” ipuineko gozogilearen lanaren antzera. Azken muturreraino eramandako egoera bitxi eta harrigarrien ordez, indar eta dohain berezien jabe diren pertsonaia liluragarrien ordez, aparteko ezer ez duten egoera eta pertsonaiak aurkezten dizkigu, xume-xume, “Katedrala-ren” egileak, eta idazkera lasai, pausatu eta leunez poesiaren distira jalgiarazten die, ez dakigu oso ondo nola; izan ere, irakurleari ez baitzaio erraza idazleak indar hori nondik eta nola atera duen jakitea. Idazkera eta kontakera erabat gizakoia da Carverrena, apala eta zintzoa, giza-bizitzak dituen gora-behera ez beti oso logiko eta ulergarriei estu lotua. Hori izan daiteke agian, sekreturik izatekotan, bere sekretua.
Carverren ezer irakurri aurretik, behin eta berriz abisatu zidaten ez espero izateko amaiera bizi eta harrigarririk, amaierak errematerik gabekoak zirela, amaierek, ipuinak itxi beharrean, zabal-zabalik utzi ohi zituztela. Eta egia da, bai, askotan istorioa amaitu gabe geratzen dela, gero zer gertatuko ote zen jakinminez utzi ohi duela Carverrek irakurlea ipuinaren amaieran. Baina ezin da ukatu, hala ere, zama poetiko handia ezartzen diela amaiera zehazgabe horiei idazle estatubatuarrak. “Lumak” ipuineko Jackek Bud eta Ollaren etxetik nola itzuli zen gogoratzen duenean, “Bitaminak” ipuineko kontalariak, etxeko botika armarioan aspirina bila hasi eta dena erortzen zaiola ikusirik, “Ez zitzaidan axola. Gauzek erortzen segitu zuten” dioenean, “Sukarra” ipuineko Carlylek Webster senar-emazteak beren kamioneta traketsean urruntzen ikusten dituenean, “Kabestrua” ipuineko Margek Minesotako familiak aldegin eta gero haien gela garbitzera joan eta kabestrua aurkitzen duenean… Carverren ipuinen amaieretan, oro har, irakurleak giza-bizitza guzti-guztiontzat ezinbestekoak diren porrotez eta tristura sentimendu sakonez ehundutako ilusio faltsua dela gogoratzen du, ez etsipenez ordea, tristura horretan bizitzen jarraitzeko indar berriak atxikiz baizik, bizitzarako lehen baino helduago, zailduago eta prestatuago sentituz.
EEBBetako idazleekin baino Europakoekin sarriago sentitu dudan zirrara da goian aipatutako hori. Patrick Modiano eta Miguel Sanchez Ostiz irakurtzen sentitutakoen antzekoa beharbada, Carverren idazkera hauenaren aldean ezberdina izan arren.
Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Ibon Egaña
Amok
Stefan Zweig
Paloma Rodriguez-Miñambres
Hetero
Uxue Alberdi
Mikel Asurmendi
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Anjel Lertxundi
Detaile xume bat
Adania Xibli
Amaia Alvarez Uria
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Paloma Rodriguez-Miñambres
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Mikel Asurmendi
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Jon Jimenez
Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski
Asier Urkiza
Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë
Aritz Galarraga