« Poeta gazte baten ikuspegia | Ipuin bat nola idatzi behar den »
Katedrala / Raymond Carver (Juan Mari Mendizabal) / Elkar, 1993
Xumea baina ona Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1993-11-14
Egunerokotasun arruntaren xehetasunetik abiatuta bizitzari buruzko gogoeta poetikora eramaten duten koadro xume baina onak dira Carverren ipuinak, liburu honen barruan irakur daitekeen “Gauza xumea baina ona” ipuineko gozogilearen lanaren antzera. Azken muturreraino eramandako egoera bitxi eta harrigarrien ordez, indar eta dohain berezien jabe diren pertsonaia liluragarrien ordez, aparteko ezer ez duten egoera eta pertsonaiak aurkezten dizkigu, xume-xume, “Katedrala-ren” egileak, eta idazkera lasai, pausatu eta leunez poesiaren distira jalgiarazten die, ez dakigu oso ondo nola; izan ere, irakurleari ez baitzaio erraza idazleak indar hori nondik eta nola atera duen jakitea. Idazkera eta kontakera erabat gizakoia da Carverrena, apala eta zintzoa, giza-bizitzak dituen gora-behera ez beti oso logiko eta ulergarriei estu lotua. Hori izan daiteke agian, sekreturik izatekotan, bere sekretua.
Carverren ezer irakurri aurretik, behin eta berriz abisatu zidaten ez espero izateko amaiera bizi eta harrigarririk, amaierak errematerik gabekoak zirela, amaierek, ipuinak itxi beharrean, zabal-zabalik utzi ohi zituztela. Eta egia da, bai, askotan istorioa amaitu gabe geratzen dela, gero zer gertatuko ote zen jakinminez utzi ohi duela Carverrek irakurlea ipuinaren amaieran. Baina ezin da ukatu, hala ere, zama poetiko handia ezartzen diela amaiera zehazgabe horiei idazle estatubatuarrak. “Lumak” ipuineko Jackek Bud eta Ollaren etxetik nola itzuli zen gogoratzen duenean, “Bitaminak” ipuineko kontalariak, etxeko botika armarioan aspirina bila hasi eta dena erortzen zaiola ikusirik, “Ez zitzaidan axola. Gauzek erortzen segitu zuten” dioenean, “Sukarra” ipuineko Carlylek Webster senar-emazteak beren kamioneta traketsean urruntzen ikusten dituenean, “Kabestrua” ipuineko Margek Minesotako familiak aldegin eta gero haien gela garbitzera joan eta kabestrua aurkitzen duenean… Carverren ipuinen amaieretan, oro har, irakurleak giza-bizitza guzti-guztiontzat ezinbestekoak diren porrotez eta tristura sentimendu sakonez ehundutako ilusio faltsua dela gogoratzen du, ez etsipenez ordea, tristura horretan bizitzen jarraitzeko indar berriak atxikiz baizik, bizitzarako lehen baino helduago, zailduago eta prestatuago sentituz.
EEBBetako idazleekin baino Europakoekin sarriago sentitu dudan zirrara da goian aipatutako hori. Patrick Modiano eta Miguel Sanchez Ostiz irakurtzen sentitutakoen antzekoa beharbada, Carverren idazkera hauenaren aldean ezberdina izan arren.
Alaska
Castillo Suarez
Irati Majuelo
Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña
Jon Martin-Etxebeste
Axularren gerizapean
Kepa Altonaga
Asier Urkiza
Emakume bat
Annie Ernaux
Nagore Fernandez
Atsoa
Victor Catala
Joxe Aldasoro
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi
Irati Majuelo
Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar
Mikel Asurmendi
Alaska
Castillo Suarez
Jon Martin-Etxebeste
Alaska
Castillo Suarez
Maddi Galdos Areta
Puskak
Irene Pujadas
Asier Urkiza
Norberak maite duena
Miren Billelabeitia
Nagore Fernandez
Beirazko kanpaia
Sylvia Plath
Hasier Rekondo