« Poeta gazte baten ikuspegia | Ipuin bat nola idatzi behar den »
Katedrala / Raymond Carver (Juan Mari Mendizabal) / Elkar, 1993
Xumea baina ona Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1993-11-14
Egunerokotasun arruntaren xehetasunetik abiatuta bizitzari buruzko gogoeta poetikora eramaten duten koadro xume baina onak dira Carverren ipuinak, liburu honen barruan irakur daitekeen “Gauza xumea baina ona” ipuineko gozogilearen lanaren antzera. Azken muturreraino eramandako egoera bitxi eta harrigarrien ordez, indar eta dohain berezien jabe diren pertsonaia liluragarrien ordez, aparteko ezer ez duten egoera eta pertsonaiak aurkezten dizkigu, xume-xume, “Katedrala-ren” egileak, eta idazkera lasai, pausatu eta leunez poesiaren distira jalgiarazten die, ez dakigu oso ondo nola; izan ere, irakurleari ez baitzaio erraza idazleak indar hori nondik eta nola atera duen jakitea. Idazkera eta kontakera erabat gizakoia da Carverrena, apala eta zintzoa, giza-bizitzak dituen gora-behera ez beti oso logiko eta ulergarriei estu lotua. Hori izan daiteke agian, sekreturik izatekotan, bere sekretua.
Carverren ezer irakurri aurretik, behin eta berriz abisatu zidaten ez espero izateko amaiera bizi eta harrigarririk, amaierak errematerik gabekoak zirela, amaierek, ipuinak itxi beharrean, zabal-zabalik utzi ohi zituztela. Eta egia da, bai, askotan istorioa amaitu gabe geratzen dela, gero zer gertatuko ote zen jakinminez utzi ohi duela Carverrek irakurlea ipuinaren amaieran. Baina ezin da ukatu, hala ere, zama poetiko handia ezartzen diela amaiera zehazgabe horiei idazle estatubatuarrak. “Lumak” ipuineko Jackek Bud eta Ollaren etxetik nola itzuli zen gogoratzen duenean, “Bitaminak” ipuineko kontalariak, etxeko botika armarioan aspirina bila hasi eta dena erortzen zaiola ikusirik, “Ez zitzaidan axola. Gauzek erortzen segitu zuten” dioenean, “Sukarra” ipuineko Carlylek Webster senar-emazteak beren kamioneta traketsean urruntzen ikusten dituenean, “Kabestrua” ipuineko Margek Minesotako familiak aldegin eta gero haien gela garbitzera joan eta kabestrua aurkitzen duenean… Carverren ipuinen amaieretan, oro har, irakurleak giza-bizitza guzti-guztiontzat ezinbestekoak diren porrotez eta tristura sentimendu sakonez ehundutako ilusio faltsua dela gogoratzen du, ez etsipenez ordea, tristura horretan bizitzen jarraitzeko indar berriak atxikiz baizik, bizitzarako lehen baino helduago, zailduago eta prestatuago sentituz.
EEBBetako idazleekin baino Europakoekin sarriago sentitu dudan zirrara da goian aipatutako hori. Patrick Modiano eta Miguel Sanchez Ostiz irakurtzen sentitutakoen antzekoa beharbada, Carverren idazkera hauenaren aldean ezberdina izan arren.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez