« Bestiario ttipia | Klasikoa »
Carmen / Prosper Merimée (Maria Garikano) / Emak Bakia Baita / Pamiela, 1992
Ene Carmen! Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1993-02-07
Atseginez eta harriduraz irakurri dut Prosper Merimée idazle frantsesak idatzi zuen “Carmen” izeneko elaberri laburra. Atseginez diot, hartu eta amaitu arte jezarraldi batean gozo-gozo irakurtzekoa izateaz gain, hizkera edo egituren aldetik halako akatsik ez dakarkiolako irakurleari. Harriduraz, Meriméek sortu eta gero hainbatetan berregina izan den nobela honetako bikotea, Carmen emakume buhamisa bera eta José bandoleroa, biak zorigaztoak, euskaldunak direlako nobelan. Egin ere, euskaraz hitz egiten dute zenbaitetan euren artean, egileak halaxe dela esan eta euskarazko hitzen bidez ere erakusten digunez.
Erromantikoa izanik Merimée bera, kondaeren hariak artean exotiko egiten zen Andaluzia hartan josten zirela idatzi zuen nobela. Pertsonaiak euskaldunak izan eta euskara bera bien arteko hizkera eredutzat erabiltzeak buhameek, bestalde, calóaz egiten duten bezalatsu, kutsu erromatikoagoa eragiten dio idaztiari. Eta erromantikoiei buruz ohi dugun aurrirudiari dagokio liburuaren patuak ere.
Nik dakit ba tamalez ala ez, orain berriro zine-aretoetan betortz odolduak erakusten dabilkigun Dracula horrekin eta beste hainbatekin gertatu izan denaren antzera, hemengo pertsonaiek diraute, hala zinean, zein opera nahiz musiketan, jatorrizko testua bera ilunpetan datzalarik. Bada, Emak Bakia Baita delakoaren eskuaz Pamiela argitaletxetik Maria Garikanok ekarri digun euskal Carmen hau eskertzekoa da, zinez, esan behar dudalarik testua bera atsegin izan dudan eran gogoko egin zaizkidala atzean dakartzan oharrak, Merimée berak idatziak. Amaitzeko, ez dut esango idazle frantsesaren bizitzaz eta lanez berri zabalagoetarako jakinmina eragin didala baino liburu honek, zazpi eguneko epearen barruan idatzi omen zuena Meriméek.
Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Ibon Egaña
Amok
Stefan Zweig
Paloma Rodriguez-Miñambres
Hetero
Uxue Alberdi
Mikel Asurmendi
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Anjel Lertxundi
Detaile xume bat
Adania Xibli
Amaia Alvarez Uria
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Paloma Rodriguez-Miñambres
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Mikel Asurmendi
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Jon Jimenez
Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski
Asier Urkiza
Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë
Aritz Galarraga