kritiken hemeroteka

8.440 kritika

« | »

Carmen / Prosper Merimée (Maria Garikano) / Emak Bakia Baita / Pamiela, 1992

Ene Carmen! Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1993-02-07

Atseginez eta harriduraz irakurri dut Prosper Merimée idazle frantsesak idatzi zuen “Carmen” izeneko elaberri laburra. Atseginez diot, hartu eta amaitu arte jezarraldi batean gozo-gozo irakurtzekoa izateaz gain, hizkera edo egituren aldetik halako akatsik ez dakarkiolako irakurleari. Harriduraz, Meriméek sortu eta gero hainbatetan berregina izan den nobela honetako bikotea, Carmen emakume buhamisa bera eta José bandoleroa, biak zorigaztoak, euskaldunak direlako nobelan. Egin ere, euskaraz hitz egiten dute zenbaitetan euren artean, egileak halaxe dela esan eta euskarazko hitzen bidez ere erakusten digunez.

Erromantikoa izanik Merimée bera, kondaeren hariak artean exotiko egiten zen Andaluzia hartan josten zirela idatzi zuen nobela. Pertsonaiak euskaldunak izan eta euskara bera bien arteko hizkera eredutzat erabiltzeak buhameek, bestalde, calóaz egiten duten bezalatsu, kutsu erromatikoagoa eragiten dio idaztiari. Eta erromantikoiei buruz ohi dugun aurrirudiari dagokio liburuaren patuak ere.

Nik dakit ba tamalez ala ez, orain berriro zine-aretoetan betortz odolduak erakusten dabilkigun Dracula horrekin eta beste hainbatekin gertatu izan denaren antzera, hemengo pertsonaiek diraute, hala zinean, zein opera nahiz musiketan, jatorrizko testua bera ilunpetan datzalarik. Bada, Emak Bakia Baita delakoaren eskuaz Pamiela argitaletxetik Maria Garikanok ekarri digun euskal Carmen hau eskertzekoa da, zinez, esan behar dudalarik testua bera atsegin izan dudan eran gogoko egin zaizkidala atzean dakartzan oharrak, Merimée berak idatziak. Amaitzeko, ez dut esango idazle frantsesaren bizitzaz eta lanez berri zabalagoetarako jakinmina eragin didala baino liburu honek, zazpi eguneko epearen barruan idatzi omen zuena Meriméek.

Azken kritikak

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Hetero
Uxue Alberdi

Mikel Asurmendi

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Anjel Lertxundi

Detaile xume bat
Adania Xibli

Amaia Alvarez Uria

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Paloma Rodriguez-Miñambres

Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi

Mikel Asurmendi

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Jon Jimenez

Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski

Asier Urkiza

Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë

Aritz Galarraga

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak