kritiken hemeroteka

8.226 kritika

« | »

Arrotza paradisuan / Inaki Irazabalbeitia / Elkar, 1991

Izar arteko merkatari baten abenturak Edorta Gonzalez / Euskaldunon Egunkaria, 1991-06-01

Arrotza Julius merkatari intergalaktikoa da, arazorik gabe bizi eta bere astruntzian titanioa eramaten du ohizko bidaia batetan. Lasaitasuna piratek eta neurri batez ere protagonistaren inkopetentziak apurtzen dute, honen ondorioz bere astruntzia noarezean gelditzen da eta galaxiako txoko galdu batetaraino iritsiko da, planeta atzeratu batetara, paradisura hain zuzen. Baina paradisuko nekazari gizarte idilikoan gatazkak daude, zilarrezko gazteluko jauntxo esplotatzaileak alde batetik eta maltzurrrak —urdinak— bestetik, gainera nekazari inozenteak erdi erdian harrapaturik. Guzti honekin egingo du topo Juliusek, bere gizarte aurreratuaren abantaila teknologiko eta ohitura nahiz portaera txit desberdinekin. Tupust egitean bi zibilizazioen arteko kontaktuan teknologikoki atzeratuena beti aterazten da galtzaile.

Liburuan umore eta ironia fin fina nabarmentzen da, esaterako Euskal Herrian ederki ezagutzen dugun Kaxiano itsua abentura galaktikoan —hori bai, giro egokian— kokatzen duenean. Beste xehetasun batzuk, pertsonaien izen euskaldunak, euskal esaerak, eta abar… oso lagungarri gertatzen dira zientzi fikziozko nobelari ukipen euskalduna emateko, arlo horetako beste euskal idazleen joerari —izen eta giro aseptikoari— kontrapuntu egokia ematen diolarik. Literatur arlo honetan dihardugun euskal idazleok jorratu beharko genukeen bidea, ezbairik gabe, euskal zientzi fikziogintzari izaera propioa emateko.

Liburuan Tolkienengandiko eragina nabaritzen da noizbehinka: Erdi Aroko giroa isladatzean, pertsonai zintzoen bihotz ona erakustean edota maltzurren —urdinen— izen onomatopeikoetan, Gudruk adibidez.

Maitasuna, garbia eta arazorik gabekoa, Piarres eta Oihana, bi pertsonai nagusien artekoa da eta Juliusek Oihanerengana une batez sentitzen duen grina ez da argumentua eta pertsonaien inozentzia urratzera iristen, triangelua beraz ez da agertzen, hots, zintzoa beti zintzo eta maltzurra beti maltzur.

Laburtuz, egun gutxitan, gogoz eta buruhausterik gabe udako oporretan lasaikiro irakurtzen den liburu horietakoa dela esango nuke.

Azken kritikak

Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi

Ibai Atutxa Ordeñana

Moby Dick
Herman Melville

Anjel Lertxundi

Dimisioa
Juan Luis Zabala

Irati Majuelo

Bi aldiz iraun
Oihane Zuberoa Garmendia Glaria

Ibon Egaña

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Jimenez

Bekatua
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Asier Urkiza

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi

Irati Majuelo

Puta
Nelly Arcan

Joxe Aldasoro

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Kortazar

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Asier Urkiza

Artxiboa

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

Hedabideak