kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Arrotza paradisuan / Inaki Irazabalbeitia / Elkar, 1991

Izar arteko merkatari baten abenturak Edorta Gonzalez / Euskaldunon Egunkaria, 1991-06-01

Arrotza Julius merkatari intergalaktikoa da, arazorik gabe bizi eta bere astruntzian titanioa eramaten du ohizko bidaia batetan. Lasaitasuna piratek eta neurri batez ere protagonistaren inkopetentziak apurtzen dute, honen ondorioz bere astruntzia noarezean gelditzen da eta galaxiako txoko galdu batetaraino iritsiko da, planeta atzeratu batetara, paradisura hain zuzen. Baina paradisuko nekazari gizarte idilikoan gatazkak daude, zilarrezko gazteluko jauntxo esplotatzaileak alde batetik eta maltzurrrak —urdinak— bestetik, gainera nekazari inozenteak erdi erdian harrapaturik. Guzti honekin egingo du topo Juliusek, bere gizarte aurreratuaren abantaila teknologiko eta ohitura nahiz portaera txit desberdinekin. Tupust egitean bi zibilizazioen arteko kontaktuan teknologikoki atzeratuena beti aterazten da galtzaile.

Liburuan umore eta ironia fin fina nabarmentzen da, esaterako Euskal Herrian ederki ezagutzen dugun Kaxiano itsua abentura galaktikoan —hori bai, giro egokian— kokatzen duenean. Beste xehetasun batzuk, pertsonaien izen euskaldunak, euskal esaerak, eta abar… oso lagungarri gertatzen dira zientzi fikziozko nobelari ukipen euskalduna emateko, arlo horetako beste euskal idazleen joerari —izen eta giro aseptikoari— kontrapuntu egokia ematen diolarik. Literatur arlo honetan dihardugun euskal idazleok jorratu beharko genukeen bidea, ezbairik gabe, euskal zientzi fikziogintzari izaera propioa emateko.

Liburuan Tolkienengandiko eragina nabaritzen da noizbehinka: Erdi Aroko giroa isladatzean, pertsonai zintzoen bihotz ona erakustean edota maltzurren —urdinen— izen onomatopeikoetan, Gudruk adibidez.

Maitasuna, garbia eta arazorik gabekoa, Piarres eta Oihana, bi pertsonai nagusien artekoa da eta Juliusek Oihanerengana une batez sentitzen duen grina ez da argumentua eta pertsonaien inozentzia urratzera iristen, triangelua beraz ez da agertzen, hots, zintzoa beti zintzo eta maltzurra beti maltzur.

Laburtuz, egun gutxitan, gogoz eta buruhausterik gabe udako oporretan lasaikiro irakurtzen den liburu horietakoa dela esango nuke.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak