susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Axularren prosa erakusgai | Botila mamitsuak »

Pausoa noiz luzatu / Andoni Egaña / Alberdania, 1998

Garairi garaikoa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-12-05

Andoni Egaña ezaguna da, bertsolaritza munduan ezezik, euskal baratzean ere bai jorratu duena jorratu izanagatik. Artikulu ugari idazteaz gain, lehendik ere bazuen ipuin liburu bat kaleratua, izenburu xelebrekoa bera, Sokratikoek ere badute ama, hain zuzen, umore printzez bustitako liburua hura, dena esatea zilegi bada.

Oraingoan eleberri bat kaleratu du, Alberdanian, eta ez nolanahikoa, lehen lerrotik harrapatu egiten duen horietakoa, erakargarria dena baiz hizkuntzaren erabilera zuzen eta taxuzkoagatik, nola argumentoa aurrera eramateko planteamenduengatik.

Bi une historiko hartu ditu Andoni Egañak eleberria zertzeko. 1930eko abendua bata, non kontatzen baitu Galán kapitainak eta bere mandatupeko soldaduek burutu zuten asaldaldia Jacan. Tartean da labaka sarjentua. Pío Barojak ere aintzat hartu zuen gai hori El cabo de las tormentas nobelan. Ariketa moduan biak irakurtzea gomendutuko nioke irakurtzale orori. Barojak erretrato laburra egiten du Galánena, zehatz eta motz kontatzen du haren matxinada. Ondorio politikoei berebiziko garrantzia ematen dio gainera. Andoni Egañak luze dihardu Galáni eta bere inguruan bildu ziren hitzartuei buruz, eta erretrato sentimentala da gehiago, politikoa baino.

Bigarren unea 1960.ekoa da. Frai Kandido Zarauzko lanbide Eskolako zuzendariak Madrila joan behar du Francoren Gobernuak bere lana omentzeko emandako sari baten bila. Esan beharra dago Frai Kandido dela garai bateko Labaka sarjentua eta bere oroimenak uztartzen dituela Jacako eta Zarauzko gertaerak elkarrekin. Biaje horrek klase askotako esamesak sortu ditu. Ahots ugariak agertuko zaizkigu liburuan, lekukoenak gehienak, Madrilakoak sortutako espak eta bekaitzaldiak airerauko dituztenak. Fraideak bere barrukoak ez diren ahots guztiei entzungor eginez, bere bidetik aurrera jotzea erabakiko du, egoki den pausoa emanez.

Historia aparta da eta Andoni Egañak darabilen hizkuntza ere bai. Aberatsa hitzetan oso, joria esamoldeetan, dantzaria elkarrizketetan. Irakurriaren plazeraz gain, ondo biribildutako historiarena dakarkigu.