« Belaunaldi bat | Hizkuntza eta kultura »
Anemometroa / Igor Estankona / Susa, 1998
Barne haizearen jirak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-10-17
Hiztegira jo behar izan dut, anemometroa zer ote den jakiteko. Hiztegiak, ordea, hitzen esanahia dakar, ez hitzen arima, izpiritua. Egia esan, nahiago ditut anemonametroak (anemonak zenbatzen dituen aparagailua), anemometroak baino (haizearen abiadura neurtzen dutenak). Baina poesian libre da dena, edo, gutxienez, hala behar luke izan. Irudipena dut zerikusi handiagoa duela barne haizearekin, kanpotik datorrenarekin baino. Barne haizea esatea mugimendua esatea da, geldi egon ezina, kezka, harridura, poza eta tristura: norbera. Barne mundua kontatzen baitigu Igor Estekona poeta gazteak (hogei urte baino ez). Poeta gazteak agertzea gure baso-herri honetan pozgarria da oso, ez dut ezetzik esango. Beste lurraldeak bezalakoak garela esan nahi baitu. Atzerrian poeta gazteak eta zaharrak, denak batera ari baitira nor bere ahalean, poesiari bide berriak ireki nahian.
Bide berririk ote den Igor Estankonaren hau ez dakit. Ez dut uste, beste batzuek bezain ziur, hori denik garrantzitsuena poesian. Gure poeta hau bere esperientziatik abiatzen da (badakit esperientzia hitza abstraktuegia dela, poesia orok esperientzia baitu abiapuntu). Bere errealitate xumetik hartzen du kanporako bidea. Barrua eta kanpoa, ondo uztarturik dauden erreferentzia-lurrak dira liburu honetan, batak bestera darama atsedenik gabe. Tonua ere halakoxea da, suspirio batetik oihu batera doana, gero eta gorago mintzo delarik.
Poesia figuratiboa da, poemaren logikak markatutako erritmoaz dabilena, ez poetaren arnasak edo gaiaren indarrak jarritakoaz. Erritmo propioa du, hala ere, irakurtzeko egokiago, ahoskatzeko baino. Mantsoa, nolanahi ere. Irudiak ez dira bortitzak, barne-konraesanen adierazle dira, baina, era berean, orekatuak dira, argiak eta zuzenak.
Beste tokitan oraindik orain egiten den poesia dugu: egunerokotasuna gai hartuta, salbu eta poema sozialtzat jo daitezkeenak (poesia neosoziala, kritikariek hain maitea duten terminologia erabiliz); elemento narratiboak ugari poeman zehar; bukaera txundigarria, efektista, ironia karga handiz hornituak. Eta surrealismoa ere bai, baina beste poeta gazte batzuek baino apalxeago ageri da.
Esango nuke liburu gozoa dela irakurtzeko, sentimentu onak uzten dituela irakurlearengan, hautsa balitz bezala.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi