« Elvisen bila | Bost ipuin »
Oherako hitzak / Pako Aristi / Erein, 1998
Poesia zantzuak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-05-30
Ez nuke esango Pako Aristi halabeharrez sartu denik poesia munduan. Halabehar hitzak euskaraz duen zentzu bikoitzean diot gainera. Izan ere, urteak dira Sara Balaskyren poemak argitaratu zituela, emakume izenpean mozorroturik agirian, beharbada, esatera ausartzen ez zena. Beharbada diot, ez baita Pako Aristi lotsak egonagatik isilik gelditzen diren horietakoa. Alderantziz esango nuke, euskal idazleen artean ausarteneakoa dela, batez ere gai batzuei buruz idazterakoan: sexuaz, esaterako.
Poliki-poliki, ordea, bere mundu narratiboa ahazteke, edo albora lagatzeke, poesia munduan gero eta sartuago dagoen idazlea dugu. Aurreko liburuan, poema narratiboak nagusi baziren ere, idazlearen joerak hala eskatzen zuelako, oraingoan lirikotasunak bere tokia hartu du, nabarmen gainera.
Liburuan poema asko daude, sailka banatuak, eta sailez sail doinuz eta egituraz desberdinak badira ere, aldaketa gertatu dela, edo gertatzen ari dela, esango nuke, eta nork daki, hurrengo poesia-liburuan poeta petoarekin topo egingo dugu. Beharbada, diot berriro. Poeta petoaz ari naizenean, narratibotasuna bigarren mailako elementutzat duen poesia egiten duenaz ari naiz, uler dezagun.
Poema narratiboak badaude, hala ere, liburuan: istorio laburrak, eguneroko bizimoduarekin zerikusia dutenak orokorki, bukaera diztiratsudunak, galtzaileen patuari buruzkoak gehienbat. Ipuin izatera iristen ez diren testuak dira, baina ez azalekoak, sakonak baizik, bere laburrean indarrik galtzen ez dutenak.
Baina, tartean-tartean, benetako perlak utzi dizkigu Pako Aristik, batez ere “Poemak orduko 140 kilometroko abiadan” deitzen duen sailean. Esanguratsuak dira oso. Adibidez: “Parkean eseri eta/ ondora datorkizuna ezin jasan:/ ezereza konpartitzeko tarterik ez.”
Bestalde, hizkuntza bera ere zorroztu duela esango nuke, esan behar duena doi esateko. Ez gehiago, ez gutxiago.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi