kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Finzi-Continitarren lorategia / Giorgio Bassani (Koldo Biguri) / Ibaizabal, 1998

Ferrarari begira Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-04-18

Beste askotan bezala, niri dagokidanez, zinemak aurrea hartu zion liburuari. Ez naiz gogoratzen nor zen zuzendaria. Oraintxe bertan izen-botatzen hasiko banintz ere, ez nuke aktoreenik bat bera ere asmatuko: Sofia Loren? Marcello Masroianni?… Eszena batzuk, lausotan bilduak ikusten ditut, baina hiria oso garbi ageri zait: Ferrara. Il giardino dei Finzi-Contini zen pelikularen izena, eta Bassaniren izen bereko nobela bat hartua zuen oinarritzat. Harrez gero, Ferrara eta Bassani, hiria eta idazlea, biak batera agertzen dira nire irudimenean. Ezin ditut irudikatu bata bestea gabe. Hara joana ez naizelako, seguru asko.

Geroxeago jakin nuen nor zen Bassani. Nobelagile klasiko guztien antzera, bere mundua, gehienetan, mudu erreala da: Ferrarako mundua; eta haren gogoetak, nahiak, etsipenak, idazle izateko grina barne-muinetan piztu zioten irudi handi zein txikiak, judutartasunari eta judutar munduari lotuta daude. Nobela, esaterako, Ferrarako judutarrek pairatu zutena kontatzen hasten da. Hala ere, doinu tragiko hori, judutarren kontrako garbiketa etnikoak markatzen duena, areagotu egiten da nobela aurrera joan ahala. Baina tragediarekin batera, toki handia hartzen du lirismoak, mundu galdu bat berreraikitzeko lanetan, oroimena lagun dutelarik, poetak bezalakorik ez baitago. Nobelako protagonistak berak ere, poetak izaki, edertasunaren zorian erortzen dira errazago, herioaren patuan baino. Hala ere, azken patu hori onartu egiten dute, beren mundua amaitu dela jakinik, lorategiko arrosak eihartu direla dakiten bezala.

Hori guztia, Koldo Biguriren itzulpena medio, irakurriko du liburuaren loditasunak beldurtzen ez duen irakurle euskaldunak, izan ere, oraindik batzuk-batzuk geratzen baitira. Hala dut aditua.

Bassani, liburuko protagonistak bezala (Micòl eta Giorgio, idazlearen alter egoa), poeta da. Poesia idazteari ekin zion, nobelari baino urte batzuk lehenago. Lirikortasun hori isuri zuen bere nobela eta ipuinetan, gehienak Ferrara dutela leit-motiva, eta inspirazio iturri.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak