kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Euskararen ostarteak / Juan San Martin / Erein, 1998

Euskaldun zertarako? Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-04-10

“Hizkuntz zaletasunak berez dakar hizkuntzenganako kezka eta ardura”, da liburuko lehen esaldia. Hitzek berek adierazten dute, ezerk baino hobeto, nondik nora doan liburu hau. Euskara du sorburu; euskara, helburu, eta bidean hausnarketa erdi-historikoa, erdi-literarioa, euskararen iragan, orain eta geroari buruz.

Hiru atalek osatzen dute. Lehena, aitzinsolasaren gisa idatzia, gogoetatsua da. Juan San Martinek, biografia-printzez jantzirik, “euskaldun” zergatik egin zen azaltzen du. Askotan errepikatzen da galdera liburuko orrrialdeetan barrena, obsesiboki eta tematsu. Dena dela, hala uste dut, euskararen inguruan gabiltzanok behin baino gehiagotan egin duguna da. Pentsa daitekeen bezala, bakoitzak bere arrazoiak eta aitzakiak ditu, baina funtsean biografia da erabakigarri; esan nahi dut, bakoitzak bizi izandako egoerak, bakoitzaren eskarmentuak, egin gaitu euskaltzale.

Anekdota gisa kontatua bada ere, adierazgarri samarra da San Martinek horretaz esaten duena. Soldadutza garaian, amari gutuna idazteko ggoa zuelarik, konturatu omen zen euskararen beharraz. Ondo aztertuz gero, mila horrelako daude kontatzeko gurean ere. Anekdotak alde batera utzita, liburua irakurri ondoren, Juan San Martin gizon jantzia dela esan behar, ez euskara-gaian soilik, gai askotan baizik. Irakurle amorratua, ondo ezagutzen du garaiko literatura. Bigarren atalean, esaterako, azterketa modukoa ekartzen digu, bertan azalduz antzinatik gaur eguna arte euskararekin gertatu dena, euskarari buruz idatzi dena, alde zein kontra. (Irakurri Unamunori buruz liburu honetan idatzitakoa.) Abertzale izanik, euskara ez dakiten politikariak kritikatzen ditu, beraiek mintzatzen ez diren hizkuntza (euskara alegia) besteak mintzatzera behartu nahi dituztenak.

Azken atala da, nire iritzian, sakonena eta erakargarriena. “Euskaldun zertarako?”, galderari zuzen erantzuten saiatzen baita Juan San Martin, euskararekiko amodioa eta euskararen aldeko arrazoiak, biak pare-parean ipintzen baititu.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak