kritiken hemeroteka

8.535 kritika

« | »

Luma eta lurra / Jon Kortazar / BBK-Labayru, 1997

Idazketa eta lurraldea Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-03-21

Beti izan du Jon Kortazarrek izenburu sujerikorrekiko joera. Gogoratu besterik ez Laberintoaren Oroimena, euskal poesiari buruzko saiakera hura, behin baino gehiagotan argitaratua. Honakoan Luma eta Lurra hartzen du, Seamus Heaney-ren poema batetik, idazkera eta lur-langintza biak batera uztartuz. Ez da irudi txarra, eta Heaney-k Irlandaren aipamena egiten duen bezala (lurra, lurraldetasuna, nekazal mundua), Kortazarrek, Euskal Herriari ezarririk, antzeko iruditeria ekarri nahi du guregana.

80ko Hamarkadan idatzitako poesia dakar aztergai Kortazarren honek. Irakurri ondoren burura datorkidan lehen adjetiboa “zehatza” da. Poetaz poeta doan ibilbidea baita liburua: Sarrionandia eta Atxagaren etxeetatik hasita azken joeradun poetenetaraino. Alde horretatik begiratuta, lan mardula denik ezin uka: liburuz liburu eginiko azterketa honetan euskal poesiaren mapa osatuxeago ageri zaigu.

Bururatzen zaidan bigarren adjetiboa “ugaria” da. Euskal poesiak, jenero gisa, ugaritasuna erakutsi baitzuen joan deneko hamarkadan: abangoardiako joerak, esperientziadun poesia, ukitu eta erreferentzia sozialak dituena, surrealismoz printzaturikoa…, mundu oso eta zabala, ibilbide ziurrez batzuetan, zalantzati besteetan, nor bere buruaren bila.

Jon Kortazarren metodoa konparatiboa da batez ere. Azterturik Espainia mailan, batez ere, egin den poesia, hango harekin erkatzen du kritikariak Euskal Herrian garaitsuan egin dena Erreferentzia maila, ordea, ez da Espainian amaitzen. Euskal poeten irakurketak, gustuak eta maite-gorrotoak anitzak izanik, euskal poesiako erreferentziak ere anitzak baitira: mundu mailakoak. Horiek ere aipatzen ditu Kortazarrek ezagutzen dituen neurrian.

Azkenik, liburuak dakartzan datuak eta iruzkinak kontuan harturik, oinarrizkoa baino gehiago dela esan behar. Hemendik aurrera, norbaitek hamarkada hori aztertu nahiko badu, Jon Kortazarren hau aipatzeke ezin geratuko da.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak