kritiken hemeroteka

8.440 kritika

« | »

Zauriaren salmoak/ salmos de la herida / Patxi Ezkiaga / Bermingham, 1997

Salmoen musika Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-05-03

Lagun bat baino gehiago bildu dira liburu hau orain den bezala, guk ikusten dugun bezala izan dadin. Ahalegin handia dago liburu honetan, ez bakarrik idazlearen beraren aldetik. Laurogeita zazpi salmo argitaratzen badira ere, idatzitakoak gehiago ziren, dezentez gehiago izan ere. Gero, Jokin Otaegik salmo horiek hartu eta gazteleraz jarri zituen hitzez-hitz. Eta azkenik, Jorge G. Arangurenek txukundu eta orraztu zituen berak dakien bezala. Ez dela itzulpen zuzena esango dute, eta halaxe dela aitortu behar, baina poesia itzultzen denean gutxitan gertatzen da poetak jarri duen hitzak baliokidea izatea itzultzaileren hizkuntzan. Eta gainera, doinuak daude, giroa, atmosfera, itzultzen zailak edo ezinezkoak direnak. Bi hizkuntzetan, batean zein bestean, aise irakur daiteke liburua, eta euskaraz duen indarra eta grina, gazteleraz ere horretantxe ageri dira.

Salmoak dira, gizakiak Goiko Jaunari kantatzeko asmatutako hitzak. Dabidenak egiten zaizkigu ezagunen, Biblia irakule garenontzat, baina Dabidenaz gain, poetek jakin izan dute nola edo hala salmoen bidez esan nahi dutena esaten. Alde horretatik begiraturik, salmoek musika dute, berezkoa dena, beste poesia-motatatik ezberdin egiten duena. Baian salmo guztiek ez dute musika bera, nor nor den eta nor non bizi den horrek aldatzen du musika bera ere.

Bestalde, poema hauetan errepikatu egiten dira legorretako poetak bere liburuei emandako gaiak: gizona (izakia esan nahi dut) bere buruaren aurrean; izakia Jaunaren aurrean; eta izakia Naturaren aurrean. Zentzu erlijiosoa dute, zalantzarik ez, baina Patxi Ezkiagaren erlijiotasuna berezia da, munduarekin eta Jainkoarekin elkartzeko era bat. Eta mundua diodanean, munduko izaki guztiak esan nahi dut: landare, bitxilore, harri, iturri, ilargi… Jaunak sortutako orok bizitza baitu, Patxi Ezkiagaren irudimenean, eta mundua laudatzea Jaunaren lana, Jauna bera laudatzea da. Esaterako: “Gailur, aingeru, eguzki, ilargi, izar/ zeru, ur, su, kazkabar, elur, laino/ mendi, muino, baratz eta basoz/ osaturiko harri botiboa dakarkizu, Yahve”.

Poetak hitzaurrean dioen modura: “…gure lurraren, uraren, haizearen, kaleen, tabernen eta giza-egoeren usaina dute”. Hala ere unibertsalak dira, zentzu ezinago zabal eta unibertsalagoz ondu ditu poema hauek.

Azken kritikak

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Hetero
Uxue Alberdi

Mikel Asurmendi

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Anjel Lertxundi

Detaile xume bat
Adania Xibli

Amaia Alvarez Uria

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Paloma Rodriguez-Miñambres

Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi

Mikel Asurmendi

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Jon Jimenez

Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski

Asier Urkiza

Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë

Aritz Galarraga

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak