kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Consummatum est / Juan Mari Irigoien / Elkar, 1993

Oraingoz azkena Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-01-15

Juan Mari Irigoienen umorea piska bat ezagutzen dugunok ez dakigu izenburua liburuari ote dagokion, ala idazlearen beraren bene-benetako bizitzari. Badirudi lasai asko geratu dela nobela puska hau amaitu ondoren, eta bapatean atera zaiola barren-barrenetik latinkeria. Baliteke ere Patziku Perurenarekin lehiatsu ibiltzea, ea nork aterako latinkeriarik handiena. Baina bromak alde batera utzita esan dezagun liburu hau oso serioa dela.

Oker ez banago, lehendabiziko aldia da Juan Mari Irigoienek nobelagaitzat hartzen duela Euskalerrikoa ez den espazioa. Orain arte mugitu izan baita geure lurralde honetako mitoetan sarturik, istorio zaharretatik parabola modernoak, metafora gaurkotuak, atera nahian. Mitozalea baitugu idazle hau, eta ezaugarri bat aipatu beharko bagenu, haren lanaren nondik norakoak laburtuko lituzkeena, gainera, poetikotasuna esango genuke, ezbairik gabe. Poeta baten prosa baita Juanmarirena; edo beste era batez esanda, asko du poesiatik prosa horrek.

Bi zatitan edo bi planotan banaturik dago liburu hau. Bi istorio, bi kontaera ezberdinek osatzen dute nobela hau, eta batak zein besteak karga sinbolikoa handia dutela iruditzen zait. Lehena istorio fantastiko bat baitugu, Erromantizismoaren garaian usu zabaldu ziren haietako bat, esaterako. Eta bigarrena, errealista da erabat. Ezin beraz, kontrajarriagorik aurkitu. Lehengo istorioko pertsonaiek traszendentzia dute atsegin eta nahi; ametsaren eta errealitatearen artean aukeratzekotan, ametsa aukeratuko dute, noski. Pertsonaia horien bizitza lainotsua da, etereoa, ez dirudi lurra zapaltzeko oinik dutenik. Bigarren istorioko pertsonaia ordea, errealista da oso, eta errealismo hori azken hondarreraino eramango du bere bizian zehar. Bi istorioek, azkenik bat egiten dute bidegurutze batean, eta handik sortutako bideak eramango du nobela bere azkentzera, non pertsonaien paperak aldatuko diren: idealista prakmatiko bihurtuko baita, eta pragmatikoa dena idealista.

Bigarren istorio hori arinago egiten da; indartsua da; intriga mantentzen du. Gogorra eta krudela da, baina sinesgarria. Lehengoan, nik uste, huts egiten du kontatzaileak, giroak ihes egiten baitio askotan, eta luzeegia gertatzeko arriskua dauka. Baina hala ere, eusten dio nobela honek, bai tonuan nola hizkuntzan, maila eder bati.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak