« Bikain eta aberatsa alderdi askotatik | Beltzetik ilunera »

Arrainak ura baino / Hasier Etxeberria / Elkarlanean, 1999

Maitasunagatik egin zuen! Igor Estankona / Deia, 2001-05-04

Liburu bat “interesgarria” dela esaten denean adjektibo bigun baten bila ari garela ematen du, irakurtzeak gehiegi merezi ez duelakoan edo, baina gogorregiak izateko asmorik gabe. Hasier Etxeberriaren azken lana (Irun Sariaren bermearekin datorrena) interesgarria dela badiot, ez da lehen azaldu dudanagatik, halaxe iruditu zaidalako baino. Irakurkerta hasi eta segituan hasiz doan susmo bat sortzen du irakurlearengan, kontatzen ari zaigun trama arraro samarra beste zerbaiten zerbitzura dagoela, alegia. Gerogarrenean puzzle horren piezak agertzen hasten dira, eta bigarren plano batean uzten dute ekintza, kontaketaren benetako zioa (eta bertuterik handiena) argitu arte: giza-sikologiari buruzko hausnarketa. Maitale ez oso konbentzional baten izakeran patologia ezberdinak islatzen dira, sentipenen, jeloskortasunaren eta batez ere milurteko berriko gizonezkoaren paper gero eta nahasiagoaren iruzkina eginez. Gizonezko modernoari heroi izatea exijitzen zaio, baina bestalde heroitasun hori modu ahalik eta finenean erakustea eskatzen zaio, paradojikoki. Balentriarik klasikoenak egin behar ditugu, indarkeria erabiliz posible bada, baina gero sentiberak eta suabeak izan behar dugula errepikatzen digute, hori dela gure lekua. Esan barik doa leku gabe geratzen ari garela, Hasier Etxeberriaren nobelako protagonista bezala. Berarekin identifikatzera iritsi gabe sinpatia harreman bat sortu zait.
Modu barregarri baina duin batekin tratatzen du idazleak pertsonaia, azken batean honekin gogorregia izatea bere buruarekin gogorregia izatea balitz legez. Gehiegikeriak, estridentziak, kirtenkeriak, barkamenetako arrazoi unibertsalaren bidez zuritzen dira: maitasuna. Maitasuna delako, azken finean, liburuko esku omnipresentea, galduta dagoenari begira ari denak (irakurleak) beti erreferentzia eduki babar duen fenomenoa. Eta denok dakigu maitasuna iparrorratz zoroa dela, bueltaka ari dena ezer seinalatu gabe. Eta maitasunagatik, maitasunaren erruz edo maitasunari esker egiten direnak zeharo gauza desberdinak izan arren guztiak direla nolabait lojikoak. Ez dagoela patroirik. Hori da liburuaren ekarpen garrantzitsuena eta nik aurkitu diodan irakurketetako bat. Ez da gustura irakurtzen den liburua, idazkera fresko eta zirraragarrien bila bazabiltza ez dituzu hemen aurkituko. Baina merezi du azalean ez geratzeko ahalegina egiteak.