« Bizkaia maitea (III) | Txirrindula eta ilargia lagun »
Longaina / Nikolai Gogol (Xabier Mendiguren Bereziartu) / Erein, 1993
Estalkia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1993-06-19
Badira hamabost egun txoko honetaraino ekarri nuela Faulknerren “Hotsa eta ardaila”, eta baten batek baino gehiagok jakinerazi dit ez nuela aldez aurretik abisatu liburu hura irakurtzeko dagoen zailtasunaz. Bizitzan behin bakarrik izan ohi denez berandu, eta hartara jarria ez naizenez gero, oraintxe esango dut esan beharrekoa. Faulknerren liburua zaila egiten da, baina ez berebiziki Maria Garikanok egindako itzulpenagatik, testuaren egitura beragatik baizik. Esan beharra ere badut Faulknerri buruzko eritzi guztiak ez direla nik haren lanarekiko jaurtitutakoa bezain eskuzabalak izan historian zehar. Paveseri, adibidez, ez zion ezer esaten Faulknerren literaturak, egunotan frogatu ahal izan dudan neurrian dakit hori. Irakurri besterik ez dago “La literatura norteamericana y otros ensayos”. Garbi dago, bataren eta bestearen lana ezagutzen duenarentzat, Paveseren literaturgintzaren bidea ez zela joan Faulknerrenaren norabide beretik. Dena dela, itzulpenari buruz ere zerbait esan nahi nuke. Ez dut uste erraza izan zaionik Maria Garikanori liburu hura euskeratzea, liburua bera aberatsa baita errejistro eta ahotsetan. Hartutako erabaki batzuk diskutigarriak dira, esaterako beltzen hizketa era, slang edo dena delakoa, itzultzerakoan, baina ziur nago kalitate handikoa dela euskaratutako testua.
Nikolai Gogolen “Longaina” argitaratu du Erein argitaletxeak, bere Bartleby sail txukun horretan. Itzulpena, esan dezadan Xabier Mendiguren Bereziarturena dela, zeinak euskeratu eta argitaratu baitu, oker ez banago, idazle petersburgotarraren beste ipuin bat, “Sudurra”, hain zuzen. Juan Kruz Igerabide idazleak paratu du hitzaurrea, eta laguna dudanez, hitzen batzuk lapurtuko dizkiot harengana baimen eske joan gabe.
Hala dio Juan Kruzek: “Eta longaina aukeratzen du Gogolek. Babesa, alegia; estalkia. Estalki horrek tapatzen du ondo ezereza, bizitza absurdoa; estalki horrek ematen dio Akakiri (pertsonaiari) zerbait sentitzeko. Badirudi longaina berriarekin denek begirune handiagoa diotela, integratuagoa sentitzen dela izkiriatzaile gizajoa; eta longaina galtzeak bere ezereza agerian uzten dio, eta ezerezaren bideak heriotza besterik ez lekarke”.
Gogolen beste ipuin batzuetan bezala, hemen nahasten dira errealitatea eta fantasia, absurdoa eta umorea, bide berriak irekiz errusiar eta europar literatura gerokoari.
Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao
Maddi Galdos Areta
Animalia domestikoak
Esti Martinez
Irati Majuelo
Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro
Hasier Rekondo
Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide
Jon Martin-Etxebeste
Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi
Mikel Asurmendi
Su festak
Jon Urzelai Urbieta
Jon Jimenez
Azpimarrak
Nerea Balda
Paloma Rodriguez-Miñambres
Su festak
Jon Urzelai Urbieta
Eneko Barberena
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Ibon Egaña
Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz
Mikel Asurmendi
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Jon Jimenez
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Mikel Asurmendi
Alferrikakoaren balioa
Nuccio Ordine
Paloma Rodriguez-Miñambres
Pozaren erdia
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi