« Harriaren hitzak | Estalkia »
Azalpenak eta beste. 1932 / Esteban Urkiaga Lauaxeta / Euskal Editoreen Elkartea, 1991
Bizkaia maitea (III) Itxaro Borda / Argia, 1993-06-13
Hürrüneko hiriko gaüetan amets egiten günüan kaiertze hotz eta zurpailetan, arrapikatzen güntüala Lauaxetaren hitzak: “Zer dodan eztakit, baña gexo nago: gorputza aul daukot…”. Ordü haietako mina poesiaz artatzen günüan. Berantago, ordea, Eüskal Editoreen Elkarteak agertü Lauaxetaren “Azalpenak eta beste… 1932” izeneko artikülü bildüma esküalatü günüan, eta Mauleko Baratze Publikoaren freskuran irakurri.
Antzerki eta olerki idazle gisa, parerik ez züan Esteban Urkiagak. Kronikagile moduan ez da, gure artean, hain ezagüna. Alta, 1932tik 1935eala, EAJren “Euzkadi” izparringian, kasik egünoroz, bere zütabea betetzen züan. Gerla zibilaren hatsarrean, Intendentziako Komandante izentatü züenean, lüma baztertü züan. Agurtzane Mallona Legarretak eskentzen deigün aitzin-solasean, xehetarzün haboro kausitzen ahal dügü Lauaxetari bürüz. 1937ko arramaiatzaren 25eko Gasteizko goiza orano orit ditake heriotzaren müsika latzaz.
“Azalpenak…” hontan, Lauaxetaren interes güne nausiak agertzen zaizgü: erlijionea, herri-jakintza, eüskal eta nazioarteko politika, Mungia, literatüra, erakasküntza… Garai haietan, Euzkadi sortzen ari ziren, eta Lauaxetak, abertzalentako izkribatzen züan, oso helbürü pedagogiko batez, lekü frankotan entzün zitakean bizkaitar “plañan”. Audela, kazetalari lan llabürrak izan arren, hortakoz beharrezko den ulergarritarzüna zaintzez, eüskararen aberasle ere elkitzen zaigü Lauaxeta, bere izkribüak, neologismoz hantzen zütüalarik: artikülü bakotxak hitz berri andana bat dakarkigü… Hunkigarria da zinez, Lauaxetak eüskararen gan züan fedea.
Stephanus Urquiaga-Lauaxeta, bere olerkietan, sentimental baten ütxüraz maitatzen günüan, eta “Azalpenak…” hotan, begi-beharriak mündüari idekiak zütüan gizon bat kürütxatzeko parada dügü, hoilaz-hoila. Berak süstatü ikastoletako andereñoen manerako ümiltarzünez betea zen Lauaxeta.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi