kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Mariaren mendea / Pablo Sastre / Susa, 1992

Gerrako istorioak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1992-10-31

Bi ipuin luze bildu ditu Pablo Sastrek liburu honetan: “Mariaren mendea” eta “Hautsi du negua”. Aurrenekoaren ardatza erabat da anekdotikoa, eta kasualidadeari lotua. 1951ean borda batean ikusi zuen gizonezkoarekin topo egiten du kontalariak 1989an, egoera ezberdinagoan, aurreneko aldian, 1951ean, gertatzen baita jazoera tragiko bat, lau mutil gazte, makiak, hiltzen dituzte guardia zibilek, salaketa baten ondorioz. Baina ipuinean kontatzen dena hori baino gehixeago da, Goizuetako familia baten pasadizo eta bizikizunak ekartzen dizkigu gogoramenera, zehatza eta objetiboa izan nahi duen kronika baten modura. Lau data azpimarratzen dira: 1936koa, 1951ekoa, 1970ekoa eta 1989koa, urte horiek hasera ematen baitiete ipuinean kapitulu gisa egiten duten atalei. Urte horiek bestee batzuetatik bereizteak indarra ematen dio narrazioari, baina, era berean, fragmentazioa eta sakabanatzea dakar eta oztopo bihurtzen da istorioaren linealtasunari segitzeko.

Garrantzitsuago iruditzen zait Pablo Sastrek darabilen idazkera. Ahozkotasunetik hurbil ibili nahi luke, ahotsaren erritmoa, doinua, pausak, bere egin nahi lituzke. Baina lortzen duena besterik da, artifizialtasun kutsua zabaltzen da orrietan zehar. Garbi dago ahozkotasunari zintzo atxiki nahi zaionak, transkripzio literala eman ezean, aldatuta ekarriko duela testu hori idatzirik behar izanez gero. Berrasmatuta, Pablo Sastreren ipuin horretan bezala. Errealista eta detalista izan nahi lukeenean iruzur egiten baitio estiloak; ez da sinesten idazleak darabilena. Hori gabe, eta ipuina beste modu batez idatzi izan balu, bereganatuko luke, seguruaski, irakurle gehiago. Arnasa hartzen utziko balio.

Ezberdinagoa da “Hautsi du negua”. Etsaiengandik ihesi dabilen mutil gazte baten istorioa. Bidaiaren helmugan Frantzia aurkitu beharrean amodioa aurkitzen duenarena. Aurreneko ipuinean bezala gerra-garaia azaltzen zaigu bere gordintasun osoan, eta gerrak dakartzan hausdurak, familiarenak batik bat, erabakior bihurtzen dira. Kontaeraren erritmoa mantsoa da, iheslariaren ibileraren adinakoa, eta doinua deskriptiboa. Naturaleza basa eta ederrak eragina du protagonistaren ariman, eta zirrara horrek bultzatuta ikusten du protagonistak inguruan duena. Hortxe dagoke bigarren ipuin honek irakurle adimenean sor lezakeen interesa.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak