kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Shangai Tom espazioko zaindaria / Joanes Urkixo / Elkar, 1992

Harrison Ford-en azken abentura Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1992-10-17

Telebista-zaletasun neurrigabea txikizioak eragiten hasia da dagoeneko. Hala gertatzen da hemen eta Sebastopolen. Telebistazko kulturak txanda hartu dio zinemazko kulturari, bere garaian azken horrek liburuzkoari hartu zion modura. Irakurketa-tasa, gure artean, jaiotze-tasa baino kaskarragoa da. Orduak eta orduak igarotzen ditugu telebista aurrean geldi-geldi. Gure mundua aparailuan sartzen den horretara mugatzen da, azkenik. Gainerantzekorik ez dago, ez baita ikusgarri, ez erakargarri.

“Shangai Tom espazioko zaindaria”n kontatzen den abentura ezaguna egiten zaigu: Galaxia batean ahaztuta dagoen planeta bat inbaditzen dute indar ezezagun batzuek. Shangai Tom, espazioko zaindaria, izango da planeta horretako erresistentzia-lanen antolatzaile. Laguntzaileak ere izango ditu, Buck Mandarino tartean, pirata eta kontrabandista, Shangai Tom izan zen bezala, legearen arrastotik sartu aurretiko garaian. Istorioa, beraz, askotan irakurri izan dugu, eta, are gehiagotan ikusi ere zineman edo telebistan. “Galaxietako gerra”ren gaia etortzen zait burura, hango protagonistak imajinatzen ditut nobelatxo honen orrialdeak pasa-ala. Eta ez dut dudarik. Shangai Tom ez da Shangai Tom, Harrison Ford baizik, bere untzian sarturik hiperespazioan zehar etsaiaren ihesi.

Aitortzen dut oso zaila dela bizi garen garaian, istorio gehienak kontatuta daudenean, berri batzuk asmatzea, baina beti pentsatu izan dut imajinazioaren erronka dela literatura. Gero eta ezberdintasun gutxiago dago jeneroen artean, gainera. Zientzia fikziozko nobela bat aisa izan daiteke bakeroen eta indioen arteko batailak kontatzen dituena. Lekua da aldatzen. Galaxiaren ordez jar ezazue desertu handi luze bat, base baten ordez fuerte ondo zaindutako bat, eta espazioko zaindariaren ordez “sheriff”a eta ikusiko duzue kontaera ez dela aldatzen. Abenturak leku guztietan baitira abenturak. Edo gauzak gehiago konplikatzeko, koka gaitezen Europako lurralde lasai batean eta eman dezagun bertara sartzen direla inbasoreak. Istorio bera daukagu. Kontatzearena da egin dezakegun ia aldaketa bakarra, nola kontatzearena hain zuzen. Eta kontaerari traszendentzia gehixeago edo gutxixeago ematearekin lor dezakegu betirako istorio bat, edo abentura sinple eta arrunt baten narrazioa. Abenturak kontatzeko modu asko baitago, eta abentura guztiak ez dira, ez dute izan behar, abentura bakarra.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak